La Mif (2021)

Recensie La Mif CinemagazineRegie: Fred Baillif | 110 minuten | drama | Acteurs: Charlie Areddy, Kassia Da Costa, Amandine Golay, Claudia Grob, Joyce Esther Ndayisenga, Amelie Tonsi, Sara Tulu, Anais Uldry

Wie het palmares van de Zwitserse filmmaker Fred Baillif erop naslaat, zal direct tot de conclusie komen dat we met een geëngageerd en sociaal mens te maken hebben. ‘Tapis Rouge’ (2014) bijvoorbeeld, gaat over een groep kansarme jongeren uit de mindere buurten van Lausanne, die dankzij de steun van een sociaal werker die in hen gelooft hun droom kan proberen waar te maken. Ze dromen ervan zelf een film te maken en daarmee op de rode loper van het prestigieuze filmfestival van Cannes te komen. Baillif maakt eigenlijk altijd films die zich op het scheidsvlak tussen fictie en realiteit bewegen. Hij werkt met zo veel mogelijk onervaren acteurs, die hun dialogen grotendeels improviseren. En door Baillifs naturelle stijl van filmen heb je als kijker regelmatig het idee naar een documentaire te kijken. Dat sociale engagement zit er bij Baillif ingebakken; hij studeerde af in sociale wetenschappen aan de Universiteit van Genève en werkte jarenlang als sociaal werker. Dankzij die ervaring heeft hij een heel netwerk opgebouwd in de Zwitserse jeugdzorg en dat leverde hem als filmmaker een schat aan inspiratie op.

Zijn nieuwste film, ‘La Mif’ (2021), speelt zich af in een opvanghuis voor tienermeisjes die om uiteenlopende redenen al dan niet tijdelijk niet meer thuis kunnen wonen. Ondanks hun nog jonge leeftijd – de meiden zijn tussen de dertien en achttien jaar oud – hebben ze al veel meegemaakt en ondanks het feit dat ze niet ‘gewoon’ thuis kunnen wonen, zijn de meesten graag in het tehuis, omdat ze daar steun vinden bij elkaar. Het opvanghuis is als het ware hun nieuwe thuis geworden en de bewoners hun nieuwe familie (de titel van de film, ‘La Mif’, is straattaal en betekent zoiets als ‘De Fam’). De gebeurtenissen worden in gang gezet door een klein relletje. Aanvankelijk zitten jongens en meisjes gezamenlijk in het opvanghuis, maar nadat de zeventienjarige Audrey door een niet veel oudere en plichtsgetrouwe stagiaire in bed wordt betrapt met een veertienjarige jongen, gaan bij de leiding alle alarmbellen af. Volgens het protocol moet de dienstdoende begeleider in zo’n geval eerst de politie bellen (omdat er volgens de letter van de wet sprake is van verkrachting), en daarna pas de leidinggevenden inschakelen. Dat heeft stagiaire Kenza dan ook braaf gedaan. Maar zowel Audrey als de jongen hadden ingestemd met de seks, dus vinden de bewoners dat er niks aan de hand is. Om zulke situaties in de toekomst te voorkomen, wordt besloten de jongens naar een ander opvanghuis te sturen.

Die verkrampte reacties als het gaat om seks, heeft een reden. Dat ontdekken we zodra een zevental meisjes een voor een aan nader aan ons worden voorgesteld. Een aantal van hen is verkracht, niet zelden door hun eigen vader. Andere meisjes gebruiken seks als manier om de leegte op te vullen in hun leven, omdat ze nooit de aandacht hebben gekregen die ze verdienen. Schrijnend is bijvoorbeeld de situatie van Novinha, die in het opvanghuis haar mond vol heeft van met wie ze allemaal naar bed gaat en ook geregeld andere bewoners in de haren vliegt. Een heel andere Novinha zien we als ze een weekend haar moeder mag opzoeken, om te kijken hoe het gaat. Moeder heeft geen tijd voor haar dochter, ze moet uit. En tijdens een gezamenlijke maaltijd zit ze verveeld op haar telefoon te kijken. Novinha had gehoopt eindelijk eens wat tijd met haar moeder te kunnen doorbrengen, een band te kunnen opbouwen en liefde te mogen ervaren, maar komt bedrogen uit. Als kijker snijdt dat door je ziel. En net zoals Novinha hebben ook Alison, Precieuse, Caroline, Justine, Tamra en de eerder genoemde Audrey zo hun persoonlijke verhaal, het een nog schrijnender dan het ander.

De actrices spelen in feite zichzelf; ze zijn in hun jonge levens allemaal in aanraking gekomen met jeugdzorg en blijven in hun spel dan ook dicht bij zichzelf: met het hart op de tong en zonder opsmuk. Baillif observeert hen als een vlieg op de muur en kiest voor een vertelstructuur waarbij hij elk meisje introduceert, maar niet direct hun hele verhaal vertelt, om vervolgens aan het einde van de film de nodige losse eindjes weer aan elkaar te knopen. Dat doet hij in het verhaal van Lora (Claudia Grob, prachtig getekend gezicht), de al wat op leeftijd zijnde directrice van het opvanghuis, die zo haar eigen trauma te verwerken heeft en de steun die de meiden bij elkaar vinden zelf eigenlijk ook heel hard kan gebruiken. Ze lijkt de meisjes beter te begrijpen dan veel van haar collega’s, die zich halsstarrig vastklampen aan de protocollen. Lora is het emotionele hart van de film, die met de last leeft in haar eigen leven ernstig tekort te zijn geschoten en daarom als een leeuwin vecht en strijdt voor het welzijn van ‘haar’ meiden. Ze staat op het kruispunt van het eeuwigdurende spanningsveld tussen een goedwillend systeem dat serieus tekortschiet en hetgeen dat deze tieners daadwerkelijk nodig hebben en neigt als enige een andere afslag te durven nemen. Knap hoe Grob, net als haar jonge tegenspeelsters een amateur, haar rol neerzet!

In films als deze hoop je op het einde toch altijd een sprankje hoop te kunnen vinden, zodat je de film kunt afsluiten met een gevoel dat het wel goed komt met deze meiden. Waar bijvoorbeeld het thematisch verwante ‘Rocks’ (2019) van Sarah Gavron de nadruk legt op de veer- en levenskracht van tienermeiden, schetst ‘La Mif’ toch een wat somber beeld. Natuurlijk is de realiteit niet bepaald rooskleurig; beeld je maar eens in dat je op je achttiende verjaardag te horen krijgt dat je asielverzoek opnieuw is afgewezen en je geen idee hebt waar je familie is, laat staan dat je enig idee hebt waar je nu heen moet. Dan zou je toch ook het liefst het meer van Genève in willen lopen om er nooit meer uit terug te keren?! Maar een lichtpuntje als houvast in de wereld is wat je deze meiden stuk voor stuk zo hard gunt, als dat er in een film al niet inzit, waar kun je in het echte leven dan nog je hoop uit putten?

Patricia Smagge

Waardering: 3

Bioscooprelease: 24 maart 2022