La mort de Louis XIV (2016)

Regie: Albert Serra | 115 minuten | biografie, drama, geschiedenis | Acteurs: Jean-Pierre Léaud, Patrick d’Assumçao, Marc Susini, Bernard Belin, Irène Silvagni, Vicenç Altaió, Jacques Henric, Alain Lajoinie, Olivier Cadiot, Philippe Crespeau, Alain Reynaud, Richard Plano, Adrian Dunãrintu, Francis Montaulard, José Wallenstein, Jacques Bontemps, Gabriel Wanner, Paul Menand, John Baillie, François Bosselut, Filipe Duarte, Clément Censier, Clàudia Robert, Dorian Darfeuille, David Santos, Michaël Mathieu, Romain Cardin

Wat hebben Leonardo DiCaprio, Pierce Brosnan, Alan Rickman, Richard Chamberlain, Benoît Magimel en talloze andere acteurs gemeen (afgezien van hun beroep)? Ze kropen allemaal in de huid van de Franse koning Lodewijk de Veertiende, ofwel Louis XIV (1638-1715). In de Frans/Spaans/Portugese productie ‘La mort de Louis XIV’ vertolkt de Franse acteerlegende Jean-Pierre Léaud de rol van de zonnekoning. De film is gebaseerd op ‘Mémoires’ van Louis de Rouvroy, die zich ten tijde van de regeerperiode van Louis XIV in diens naaste omgeving bevond.

Zo dicht bij de bron levert natuurlijk een schat aan informatie op, en dat betaalt zich uit in een boeiend spektakel. Dat begint al bij de begincredits, waarbij de letters als een soort raam fungeren om de gebeurtenissen erachter aan de kijker te tonen. Het is net te fijntjes om er iets zinnigs van te maken, maar het geeft je een gevoel dat je geoorloofd aan het gluren bent. En dat gevoel blijft. Door onder andere de fraai gekaderde close-ups is door filmmaker Albert Serra een intieme sfeer gecreëerd, waarin de kijker zich bevoorrecht voelt getuige te zijn van deze historische gebeurtenis. Het is een gebeurtenis die echter tegelijkertijd zo triviaal is als maar zijn kan, want immers: iedereen sterft, ook de meest markante figuren in de wereldpolitiek.

In de eerste scène – de enige die buiten is gefilmd – zien we hoe de koning na een wandeling door zijn entourage naar binnen wordt gebracht. Hij is ziek, maar op dat moment weet nog niemand hóe ziek. In de kleine twee filmuren die daar op volgen, wordt de vorst alsmaar zieker, tot het moment dat ook zijn persoonlijke bedienden en overige leden van de hofhouding moeten toegeven dat beter worden er niet in zit. De koning is stervende.

Die wetenschap maakt ‘La mort de Louis XIV’ misschien voorspelbaar (de titel is al niet spoilervrij), maar als je denkt dat het daarmee een saaie bedoening is, heb je het beslist mis. De film ademt sfeer uit elke porie en hoewel de setting op die openingsscène na uitsluitend bestaat uit het interieur van de slaapkamer van de koning, gebeurt er voldoende op en rond het sterfbed om de aandacht van de kijker vast te houden. Sterker nog: deze zal betoverd worden door het fenomenale acteerwerk van Léaud, die een levensechte performance neerzet van een man die sterft. En niet zo maar een man, maar een koning, dus inclusief korte episodes van macht en glorie – hij probeert tot op het laatst nog zijn taken uit te oefenen – maar ook van tederheid, bijvoorbeeld in de scènes waarin hij met zijn honden knuffelt of zijn achterkleinzoon op het hart drukt een goede vorst te zijn. Léaud legt op zo’n subtiele wijze menselijkheid in zijn spel dat je hem niet los kunt zien van het personage. Een trilling van een spiertje in een wang, het happen naar adem, uitbarstingen van woede en frustratie… Het is een prachtig schouwspel om te zien, ondersteund door de schilderachtige, maar ook respectvolle wijze waarop Serra een en ander in beeld brengt.

Waar andere regisseurs er misschien voor zouden opteren ook de pracht en praal van Versailles en fragmenten van hofhouding te tonen en hoe de aanstaande dood van hun heerser hen aangrijpt, heeft Serra er bewust voor gekozen om altijd dicht bij de koning te blijven. Daardoor brengt hij de legendarische figuur terug tot menselijke proporties. ’La mort de Louis XIV’ maakt zoveel indruk, dat je voortaan als er over koning Lodewijk de Veertiende gesproken wordt, je niets anders voor je zult zien dan het markante gelaat van Jean-Pierre Léaud. En daar kunnen al die andere acteurs niets aan veranderen.

Monica Meijer

Waardering: 4

Bioscooprelease: 20 juli 2017
DVD-release: 21 mei 2019