La règle du jeu (1939)

Regie: Jean Renoir | 102 minuten | drama, komedie | Acteurs: Nora Grégor, Paulette Dubost, Mila Parély, Odette Talazac, Claire Gérard, Anna Mayen, Lise Elina, Marcel Dalio, Julien Carette, Roland Toutain, Gaston Modot, Jean Renoir, Pierre Magnier, Eddy Debray, Pierre Nay

Vliegenier André Jurieux brengt een menigte aan journalisten en fans op de been die hem na zijn trans-Atlantische solovlucht als een held willen binnenhalen op het vliegveld Le Bourget even buiten Parijs. De pers verwacht een memorabele quote, het publiek een heldhaftig en emotioneel relaas, maar het enige wat de grote held doet, is zich als een klein kind beklagen over het feit dat zijn minnares Christine, degene voor wie hij de gevaarlijke tocht heeft ondernomen, er niet is om hem te verwelkomen. Zijn goede vriend Octave weet raad en regelt het zo dat André zich kan voegen bij het grote gezelschap dat door Christine en haar man Robert is uitgenodigd op hun jachtslot ‘La Colinière’. Op die manier zal alles goed komen.

Op ‘La Colinière’ verloopt de jachtpartij en alles daaromheen niet bepaald saai. Christine beweert tot drie keer toe tegen steeds weer een andere man dat hij haar ware liefde is. En ze meent ook nog wat ze zegt. Haar dienstmeisje Lisette doet niets anders dan haar eigen man ontlopen, omdat ze geen zin heeft om met hem te vrijen. Intussen legt ze het wel aan met de haar onbekende Marceau, een voormalig stroper die in een opwelling door Robert als bediende is aangesteld. Lisette’s man probeert vervolgens deze Marceau te vermoorden. Christine’s echtgenoot Robert wil breken met zijn minnares en Octave is heimelijk verliefd op Christine. Naast alle drukte op liefdesgebied heeft het gezelschap toch nog tijd over om een toneelstuk op te voeren, een enorme hoeveelheid konijnen en gevogelte te schieten en om zich het eten en drinken goed te laten smaken.

Deze scherpe satire ondervindt last van de wet van de remmende voorsprong. Met alles wat er sedertdien aan films is verschenen, is het eenvoudigweg niet meer te begrijpen dat de film bij uitbreng voor zoveel commotie heeft gezorgd, dat hij zelfs tijdenlang verboden was. Toegegeven, het portret dat Jean Renoir van de hogere Franse sociale klasse schetst, is weinig vleiend. Men zuipt en vreet, houdt er zowel excentrieke hobby’s op na als minimaal een of meerdere minnaressen of minnaars en leeghoofdigheid is een vereiste om je bij deze mensen thuis te voelen. Maar Renoirs portret is wel uitermate geestig en haast liefdevol toont hij alle menselijke zwakte.

De film is niet alleen een smaakvolle klucht. Renoir gaat met veel oog voor detail te werk, vooral de beelden van de jachtpartij zijn erg fraai. De haast achteloze manier waarop het gezelschap de dieren neerschiet, geeft de constante verveling goed weer. Tegelijkertijd kun je door de manier waarop ze gefilmd zijn de pijn van de dieren navoelen, des te schrijnender door de tegenstelling met de achteloosheid van de jagers. Ook het mechanische speelgoed van Robert is niet alleen maar een lust voor het oog, het symboliseert treffend de manier waarop deze mensen gewend zijn alles voor hun eigen vermaak aan te wenden.

Een grappige film waarin een genadeloos portret wordt geschetst van een sociale klasse die overspel, egoïsme en verveling hoog in het vaandel heeft staan. Dat de leden daarvan hun losse moraal en die van anderen alleen verwerpelijk vinden als men zich niet aan uiterlijke omgangsvormen houdt, is heerlijk ironisch.

Diana Tjin-A Cheong