La zizanie (1978)
Regie: Claude Zidi | 97 minuten | komedie | Acteurs: Louis de Funès, Annie Girardot, Maurice Risch, Jean-Jacques Moreau, Geneviève Fontanel, Jacques François, Georges Staquet, Mario David, Daniel Boulanger, Tanya Lopert, Julien Guiomar, Clémentine Amouroux, Henri Attal, André Badin, Renaud Barbier, Farid Ben Dali, Philippe Brigaud, Catherine Cambis, Jean Cherlian, Nicole Chollet, Hubert Deschamps, Erick Desmarestz, Robert Destain, Van Duong, Claire Favretto, Vincent Gardair, Joséphine Fresson, Ham-Chau Luong
Hoewel Louis de Funès zeker niet altijd even hilarisch is, heeft hij door zijn aanstekelijke energie en zijn sympathieke voorkomen de capaciteit een film op zijn schouders te dragen wanneer deze inhoudelijk van wat mindere kwaliteit is. Dit geldt ook voor ‘La Zizanie’, een film met een zo-zo verhaaltje, maar met leuke personages en acteurs en, okay, een aardige set-up die ervoor zorgen dat de kijker pas gaat inzakken als de film al bijna voorbij is.
De opening van de film, waarin de personages en hun bezigheden duidelijk worden, is sterk en geestig. Guillaume is een man – een burgemeester, maar ook een rare uitvinder – die getrouwd is met zijn werk, maar daarnaast ook nog een echt huwelijk met zijn vrouw Bernadette (Annie Girardot) staande moet zien te houden. Als hij ’s nachts niet kan slapen vertelt zijn vrouw hem dat hij maar (weer) zijn arbeiders moet tellen (in plaats van schapen). Dit werkt meestal wel. In het begin van de film maakt Guillaume zich druk over een deal met “zijn” Japanners, die geïnteresseerd zijn in een gigantische machine, die hij heeft gebouwd, die smog kan wegzuigen en onschadelijk maakt. Ze willen er meteen 3000 van hebben, wat vrij letterlijk wordt beklonken bij een diner met Japans thema. Hij heeft trouwens nog veel meer unieke bedenksels gemaakt, zoals een schotel die zonnestralen opvangt en hier een hittebron van maakt die een koekenpan verwarmen waar een eitje in ligt te spetteren. Ideaal toch? Dit betekent alleen dat je geen gebakken ei kunt eten als het regent, maar dat terzijde. Guillaume is een ware Willie Wortel, professor Barabas, of Doc uit ‘Back to the Future’.
In ieder geval heeft Guillaume een geweldige deal gesloten, die veel geld in het laatje zal brengen. Om die 3000 machines te bouwen heeft Guillaume alleen wel heel veel ruimte nodig, die hij niet heeft. Het liefst zou hij de moestuin van zijn vrouw hiervoor gebruiken, maar dat is uit den boze. Dus propt hij het hele huis vol met zijn machines, wat niet alleen zorgt voor ruimtegebrek voor hem en vrouwlief maar ook voor een oorverdovende lawaai. Nogal een probleem als zijn vrouw pianoles moet geven bijvoorbeeld. Die piano moet dus naar de serre, tussen de plantjes, verhuizen, en het bed wordt veranderd in een stapelbed om ruimte te besparen.
De regisseur weet deze situatie (liefdevol echtpaar dat de moed erin probeert te houden met lawaaierige machines op de achtergrond) verrassend lang leuk te houden. Dit komt deels omdat Bernadette niet alleen maar zeurt over haar moestuin of haar man het mes op de keel zet, maar ook echt een poging doet om er nog wat van te maken. Dus dineren ze gewoon romantisch te midden van alle chaos alsof er niets aan de hand is, en lopen ze doodleuk in pyjama tussen alle machines en arbeiders door.
Wanneer de maat dan echt vol is voor Bernadette, verwacht je als kijker dat er ook echt een interessante plotwending komt, maar deze laat nog redelijk lang op zich wachten. Want ze gaat weg maar wordt snel weer overgehaald om terug te komen, en dan begint alles weer (even) opnieuw. En wanneer ze dan eindelijk de grote stap maakt om de confrontatie met haar man aan te gaan, laat dit gedeelte van de film, wat humor, drama, of spanning betreft, helaas te wensen over. Gelukkig eindigt de film op en geslaagde, komische noot, wanneer Guillaume zich net bij de wensen van zijn vrouw heeft neergelegd maar zijn uitvinders- en zakenbloed toch weer kruipt waar het niet gaan kan. De machine waar hij aan het einde van de film mee op de proppen komt, kan niet anders dan een directe inspiratiebron zijn geweest voor Nick Park en Peter Lord toen ze de korte film ‘A Close Shave’ bedachten. Geweldig!
Bart Rietvink
‘La zizanie’ verschijnt op donderdag 23 februari 2012 op DVD (Louis de Funès box) én donderdag 16 oktober 2014 in de Louis de Funès – Best of – Limited Edition DVD-box.