Lady Kul El Arab (2008)

Regie: Ibtisam Mara’ana | 56 minuten | documentaire

Regisseuse Ibtisam Mara’ana maakte eerder films als ‘Badal’ (in Nederland ook wel ‘Badal: Twee halen, één betalen’ genoemd – over het Palestijnse gebruik om een broer en zus (of twee zussen) tegelijk uit te huwelijken aan een broer en zus uit een ander gezin, met als doel de minder populaire van de twee kinderen door deze package-deal toch aan de partner te krijgen) en ‘Paradise Lost’, waarin een klein Arabisch dorpje (Fureidis, ook het geboortedorp van de regisseuse) op Israëlisch grondgebied langzaam wegkwijnt tussen omringende rijke Israëlische gemeenschappen.

Mara’ana heeft duidelijk oog voor de minder belichte drama’s van haar geboorteland Israel en laat haar specifieke subjecten het verhaal maken. Ook tijdens deze film wijdt ze niet erg uit over de politieke positie van de Druzen, hun exacte geloofsovertuigingen of hun verhouding met Palestijnen en Israeli’s. Wie welk geloof aanhangt en welke consequenties daaraan verbonden zitten is aan de kijker om zelf te achterhalen. Er worden wel aanzetjes gegeven in de film, kleine symbolen, zoals de kerstboom die de – dus – christelijke Jack opzet, of de Koran waar een – dus – islamitisch meisje mee rondloopt. Verder worden er geen expliciet politieke thema’s aangesneden (al zou je kunnen zeggen dat in feite de hele film wel politiek beladen is). Meer focust Mara’ana op de menselijke kant van het verhaal: in eerste instantie is de beeldschone Duah vooral een jong meisje met een droom. Ze wil meedoen aan missverkiezingen, en wellicht op die manier in het buitenland een carrière als actrice realiseren. Dat deze droom op zoveel verzet zou stuiten had ze nooit kunnen voorspellen, net zomin als de regisseuse overigens.

Mara’ana begon de Lady Kul al Arab verkiezingen te volgen in de hoop er op iets interessants te stuiten. Ze begon steeds meer te twijfelen over het project omdat (zoals ook in de film getoond wordt) de meisjes niet veel nieuws lieten zien en eigenlijk geen van allen erg ambitieus waren. Totdat Duah ten tonele verscheen.

De regisseuse laat niet alleen de politieke details in het midden; als Duahs vader plotseling wordt opgepakt door de politie horen we ook alleen de roddels die in het dorp de ronde doen. We krijgen voor deze situatie gedurende de film geen nadere verklaring en eigenlijk is dat wel prettig, zo wordt je niet van het verhaal afgeleid en blijft de film op Duah gericht. Mooi is wel te zien hoe de familiebanden in elkaar steken op het moment dat alles dreigt mis te gaan: Duahs moeder, die haar in eerste instantie nog voorzichtig probeerde te behoeden voor eventuele provocaties door haar kleding bijvoorbeeld, toont zich tijdens de bedreigingen die het hele gezin ondergaat een enorme steun voor haar dochter en zet zich pal achter Duah. Ondanks deze houding is het voor Duah bijna niet vol te houden om aan de Israëlische verkiezingen mee te blijven doen. De hele gemeenschap zet haar moeder onder enorme druk en haar vader zit ondertussen nog steeds in de gevangenis. Dat Duah uiteindelijk toegeeft aan de druk is onvermijdelijk, maar daarom niet minder pijnlijk. Dan blijkt ook nog extra duidelijk hoe kil en hard de leiders van de Druzische gemeenschap zich opstellen tegenover Duah en haar moeder. Duah zet alles op alles om zich staande te houden tegenover de mannen, maar eenmaal thuis is ze ontroostbaar.

De film geeft geen oplossing, die is ook niet een-twee-drie aanwezig, maar geeft wel veel stof tot nadenken en toont, vol oprechte emotie, hoe genuanceerd en ingewikkeld de verwikkelingen in een multi-etnische samenleving zoals die van Israël kunnen zijn.

Ruby Sanders