Land of Plenty (2004)

Regie: Wim Wenders | 119 minuten | drama | Acteurs: Michelle Williams, John Diehl, Shaun Toub, Wendell Pierce, Richard Edson, Burt Young, Yuri Elvin, Jeris Poindexter, Rhonda Stubbins White, Bernard White, Jeff Parise, Warren Stearns, Gloria Stuart, Golan Ramras

Op 11 september 2001 werden niet alleen twee Amerikaanse torens met de grond gelijk gemaakt, ook de Amerikaanse samenleving werd gekwetst tot in het diepst van haar ziel. Anno 2005 is die wond nog altijd niet geheeld en is de rouwverwerking nog in volle gang. Dat zal vermoedelijk de reden zijn dat er vanuit de Amerikaanse filmwereld tot dusver weinig is vernomen over de aanslagen en de gevolgen hiervan. Dat een geïnformeerde buitenstaander als de Duitser Wim Wenders nu een eerste poging hiertoe doet, hoeft dan ook niemand te verbazen.

‘Land of Plenty’ is een schets van het Amerika van na 9/11. Die schets is gevat in een flinterdun verhaal: een moord in een armoedige wijk van L.A. en de verwikkelingen die op deze misdaad volgen. Complotten, chemische wapens, terroristen? Of misschien toch iets heel anders? Hoewel Wenders zijn best heeft gedaan om de spanning in het verhaal te houden, wordt al snel duidelijk hoe de vork in de steel zit en krijgt de afwikkeling iets overbodigs. Tegelijk zijn het de plotelementen die voor de nodige humor zorgen en dat is bij deze film bepaald geen luxe.

‘Land of Plenty’ is gelukkig meer dan alleen dat magere verhaal. De film confronteert de kijker niet alleen met de contrasten van de Amerikaanse maatschappij maar ook met die van de Amerikaanse ziel. Wraakzuchtig, paranoïde en patriottisch, zoals Vietnam-veteraan Paul, maar ook optimistisch, naïef en menslievend, zoals zijn nichtje Lana. Beiden zijn, zij het op volstrekt verschillende wijze, diep geraakt door de gebeurtenissen van 11 september. Helaas zet Wenders deze karakters soms iets te dik aan zodat vooral Paul, die onder iedere tulband een terrorist vermoedt en het Amerikaans volkslied als ringtone heeft, nu en dan ietwat karikaturaal overkomt.
Hoewel de hoofdpersonages aldus de uitersten van een breed spectrum vertegenwoordigen, kenmerkt ‘Land of Plenty’ zich door een redelijk genuanceerde kijk op de Amerikaanse samenleving. Voor de verandering worden we nu eens niet geconfronteerd met de boze woorden van Amerika’s christelijke fundamentalisten, maar met de goede daden van haar religieuze welzijnswerkers. Door een gesprek tussen oom en nicht begrijpen we beter hoe enorm de impact van 9/11 is geweest en hoe geschokt de Amerikanen waren toen zij eenmaal de vijandigheid van de buitenwereld ontdekten. Tegelijk wordt duidelijk hoe lastig het is om het hoofd koel te houden als de reële dreiging, hoe klein die ook is, zich op iedere plaats en op ieder moment kan manifesteren.

Hoewel je de film niet helemaal kunt vrijpleiten van moralisme, lijkt Wenders toch redelijk geslaagd in zijn poging een objectief beeld te schetsen van de gekwetste Amerikaanse ziel. We krijgen geen gemakkelijke antwoorden maar de vragen die worden gesteld zijn relevant genoeg. De met een handcamera geschoten beelden ogen fraai, het acteerwerk is dik in orde en ondanks de sombere toon is de film toch niet gespeend van hoop. Een beetje moed en een heldere geest, dan zou Amerika hier ook wel weer overheen kunnen komen. Een beetje meer Lana en een beetje minder Paul, daar komt het uiteindelijk op neer.

Henny Wouters

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 21 april 2005