Le mur (1998)
Regie: Alain Berliner | 67 minuten | drama, komedie, romantiek | Acteurs: Daniel Hanssens, Pascale Bal, Mil Seghers, Michael Pas, Peter Michel, Damien Gillard, Peter Rouffaer, Harry Cleven, Dett Peyskens, Laurence Bibot, Daniel van Avermaet, Emile Ringoot, Bruno Van de Voorde, François Lahaye, Julian Cope
Bestaat de Belg eigenlijk wel, vragen de miljoenen Vlamingen en Walen in ons favoriete buurland zich al sinds 1830 af? Volgens cineast Alain Berliner moet het antwoord ja zijn. Hij komt dan ook uit het surrealistische Brussel, waar men de telefoon in zakelijke gelegenheden nog opneemt met een monter bonjour goeiendag.
Het land heeft – naast obligate nationale symbolen als vorstenhuis en voetbalteam – ook wel degelijk cultuurdragers die specifiek Belgisch genoemd kunnen worden: het trappistenbier bijvoorbeeld, maar ook de friet. Berliner kiest derhalve een geschikte achtergrond voor zijn ode aan het absurde van België: een frituur op de taalgrens, de in 1963 op basis van gemeentelijke tellingen getrokken imaginaire scheidslijn, sinds 1980 ook politiek van belang. In ‘Le Mur’ overwint de liefde die grens, worden de problemen opgelost door Magritte en het Magisch-Realisme, is de hoofdpersoon een goedmoedige dikkerd die net zo goed Vlaams, Waals als Brussels zou kunnen zijn en wordt er afwisselend Nederlands en Frans gesproken. Sympathiek allemaal, maar ook een beetje gratuit. Berliner slaagt er niet in een overtuigend pleidooi voor het behoud van België neer te zetten, noch een reëel beeld te scheppen van het probleem. Hij geeft hoogstens aan dat een opdeling van het land negatieve gevolgen zou kunnen hebben, zoals de scheiding van geliefden door knullig uitgevoerde razzia’s.
Misschien past ernst ook niet bij de Belg van Berliner – eerder een gelaten schouderophalen en iets onvoorstelbaar als een taalmuur of het verwijderen van een op de taalgrens kamperende dakloze door een traangas verspreidende Mobiele Eenheid. De hoofdrollen zijn goed bezet – door Daniel Hanssens (‘Ma Vie en Rose’) en de Vlaamse tv-actrice Pascale Bal, een koppel met een hoog feelgood-gehalte. Leuk is de geest van de overleden vader van Albert, die voortdurend aan zijn zoon verschijnt om hem een schop onder de kont te geven en aan gene zijde nog steeds van zijn Jupilertje nipt, maar licht blijft het allemaal wel; o wee als Berliners film eens realiteit zou worden.
Jan-Kees Verschuure