Le notti bianche (1957)
Regie: Luchino Visconti | 97 minuten | drama, romantiek | Acteurs: Maria Schell, Marcello Mastroianni, Jean Marais, Marcella Rovena, Alberto Carloni, Giorgio Albertazzi, Dirk Sanders, Giorgio Listuzzi
Met humor, intimiteit en een vleug onontkoombare tragiek poogde Visconti dit korte verhaal van Fyodor Dostoevsky naar het witte doek te vertalen. Het thema is liefde, de setting is een Venetiaans aandoende stad. Mastroianni en Schell in de passagierstoelen, dat kon op voorhand al bijna niet fout gaan. Dat gaat het ook niet. ‘Le notti bianche’ is een van Visconti’s meest toegankelijke films. En zó lief en charmant dat het relatief simpele verhaaltje de kijker met gemak in een dromerig wereld trekt.
Het verhaal gaat over de schuchtere Mario (Marcello Mastroianni) die op een brug (waar anders) de huilende Natalia (Maria Schell) tegenkomt. Natalia heeft verdriet om een man (Jean Marais) die al een jaar weg is. Hij had beloofd terug te komen, maar heeft tot nu toe nog niets van zich laten horen. Mario is verbaasd om haar naïviteit, maar is toch op slag verliefd. Wat volgt is meer gesprekken in de mysterieuze setting van het stadje. Middels een flashback leren we dat Natalia verliefd was op een van de huurders in een pension waar ze werkte. Ondertussen maakt ze gretig gebruik van Mario’s avances, en gaat leuke dingen met hem doen. Waarschijnlijk weet Mario dat ze hem gebruikt, maar hij kan niet anders dan zijn gevoel volgen. Zijn winst lijkt zeker zolang de huurder wegblijft, maar Natalia zit emotioneel vast aan de onbekende man. Hoe langer zijn absentie duurt, hoe meer ze hem wil.
De wereld van ‘Le notti bianche’ lijkt net buiten de werkelijkheid te staan. Het is altijd nacht. De stad, die nooit Venetië wordt genoemd maar het onmiskenbaar is, is altijd gehuld in een dunne nevel. De hoofdpersonen lijken soms de enige mensen op aarde. Met uitzondering van de geweldige nachtclubscène, waar Mario gedwongen is een hilarisch dansje uit te voeren om een man weg te jagen die achter Natalia aanzit.
Visconti zelf noemde de film neo-romantisch en neo-intiem, en slaat wat dat betreft de spijker op de kop. Afwijkend van de traditionele Hollywoodnorm is ‘Le notti bianche’ een schoolvoorbeeld voor recentere intieme romantische drama’s zoals ‘Before Sunrise’ en ‘Before Sunset’ en de vele andere in binnen het genre. Nergens voelt het oubollig of verjaard. Elke zin past nog in een hedendaagse film. Het einde is ook onconventioneel voor romantische films. Of het een zielig of goed einde is mag de kijker zelf bepalen. Realistisch is het in ieder geval.
Caspar Kraaijpoel