Leatherface (2017)

Regie: Alexandre Bustillo, Julien Maury | 88 minuten | horror, thriller | Acteurs: Stephen Dorff, Lili Taylor, Sam Strike, Vanessa Grasse, Finn Jones, Sam Coleman, Jessica Madsen, James Bloor, Christopher Adamson, Dimo Alexiev, Nathan Cooper, Dejan Angelov, Boris Kabakchiev, Lorina Kamburova, Hristo Milev, Simona Williams, Venelina Ghyaurova

Leatherface is zonder twijfel een van de bekendste en beruchtste filmpsychopaten uit de cinemageschiedenis. De met een masker van mensenhuid en ronkende kettingzaag rondlopende griezel was voor het eerst te zien in Tobe Hoopers ‘The Texas Chain Saw Massacre’, een angstaanjagend, broeierig, rauw, intens, ziek, sensorisch overweldigend en bij vlagen transcendentaal horrormeesterwerkje dat in 1974 voor een appel en een ei werd gemaakt. Die film over moordende en op mensenvlees beluste hillbillies is zelfs nu nog een schokkende kijkervaring. Zelden werd hysterische waanzin zo treffend, minimalistisch en misselijkmakend verbeeld. Het origineel vertrouwt daarbij vooral op suggestie, primordiale angstgevoelens en psychologische terreur en niet zozeer op het plastisch in beeld brengen van expliciet geweld.

De franchise is in de loop der jaren uitgebreid met remakes, vervolgen en prequels. De kwaliteit van die films varieert nogal. Er zitten zowel behoorlijke producties (de remake uit 2003 met Jessica Biel in de hoofdrol) als absolute missers (‘The Return of the Texas Chainsaw Massacre’) tussen dat hoopje releases. ‘Leatherface’ is een zogenaamde origins movie en laat zien hoe het monster Leatherface wordt geboren. In de eerste scène maken we kennis met Jed, de jongste telg van het door de sardonische matriarch Verna (aardige rol van Lili Taylor) aangevoerde gezin Sawyer. Als cadeau mag hij met een kettingzaag een man doodmartelen die een van de familievarkens heeft gestolen. Maar de niet gewelddadig ingestelde Jed weigert. Na een sequentie die de basis legt voor de bijkomende verhaallijn van een wraakzuchtige sheriff, die jaagt op de moordlustige Sawyers, springt de film vooruit naar de tienerjaren van Jed. De jongen, die inmiddels luistert naar de naam Jackson, zit in een gesticht voor moeilijk opvoedbare jongeren, een hels oord waar de sadistische dokter Lang de scepter zwaait. De focus ligt vooral op de relatie tussen Jed en zijn vriend Bud, een wat lompe, amper sprekende jongen die in niets lijkt op de charmante, vriendelijke en zelfs zachtaardig overkomende Jed. Wanneer Verna het gesticht bezoekt en haar zoon terugeist, loopt de situatie uit de klauwen. Een ware opstand volgt, waarbij Bud en Jed samen met twee andere jongeren en een verpleegster op de vlucht slaan.

Het verhaal dient vooral als vehikel voor een bont scala aan gruwelijkheden en expliciet bloedvergieten. Opvallend is dat daarbij vaak opzichtig leentjebuur wordt gespeeld bij andere films. Jezelf verschuilen in een dierenkarkas, een wanstaltige necrofiliescène of iemand die met geopende kaken op de grond liggend een schedelverbrijzelende trap op het hoofd krijgt; waar hebben we dat eerder gezien? Zijdelings wordt ook de vraag gesteld of er nog iets goeds zit in mensen die in een door en door verrotte omgeving zijn opgegroeid. Maar dat ethische dilemma lijkt in ‘Leatherface’ ondergeschikt te zijn aan het aaneenrijgen van choquerende beelden.

Ondanks al dat bloedvergieten mist ‘Leatherface’ de rauwheid, geheimzinnigheid, spanning en psychologische impact van het origineel dat ten grondslag ligt aan de Chainsaw-franchise. Wat Leatherface in die film, en in mindere mate ook in de remake van 2003, zo angstaanjagend maakt, is dat hij een volstrekt ontoegankelijke en woeste figuur is die een weerspiegeling vormt van het gezichtsloze kwaad. Het is een naamloze psychopaat waarmee niet gepraat of onderhandeld kan worden, een persoon die schokkende gruweldaden begaat zonder dat iemand daar de beweegredenen voor kent. Door zo’n karakter van een duidelijke achtergrond te voorzien en de naamloze gruwelijkheid te vermenselijken, wordt Leatherface als filmschurk uiteindelijk een stuk minder angstaanjagend en effectief. Hetzelfde patroon zie je ook bij de Halloweenremakes van Rob Zombie, al is de discrepantie tussen de Michael Myers van John Carpenter en die van Zombie nog groter. De legendarische horrorauteur H.P. Lovecraft wist het lang geleden al: “De angst voor het onbekende is de oudste en sterkste vorm van angst.” Uiteindelijk is het in ‘Leatherface’ uitgestippelde pad naar verdorvenheid dan ook erg voorspelbaar en weinig verheffend, mede omdat het monster wordt ontdaan van zijn masker.

Wat uiteindelijk overblijft is een toch wat slappe variant op het originele franchisemateriaal. Een film die rijkelijk doordesemd is met splatter- en schrikmomenten, maar de intelligentie, suspense, sfeer, subtiliteit en onderhuidse rauwheid mist om boven de horrormiddelmaat uit te stijgen.

Frank Heinen

Waardering: 2

Bioscooprelease: 2 november 2017
DVD- en blu-ray-release: 9 maart 2018
VOD-release: 15 maart 2018