Leila’s Brothers – Baradaran-e Leila (2022)

Regie: Saeed Roustayi | 160 minuten | drama | Acteurs: Taraneh Alidoosti, Saeed Poursamimi, Navid Mohammadzadeh, Payman Maadi, Farhad Aslani, Nayereh Farahani, Mehdi Hosseinina, Mohammad Ali Mohammadi, Mahsa Bavafa

Een rokende oude man in een vervallen kamer, die peinzend naar buiten kijkt. Een fabrieksarbeider die door de veiligheidsdienst naar buiten wordt gejaagd, omdat de fabriek plotseling sluit. Een vrouw die een pijnlijke behandeling ondergaat bij de fysiotherapeut, terwijl ze naar een demonstratie op televisie kijkt. Zo worden de drie belangrijkste personages in de Iraanse film ‘Leila’s Brothers’ geïntroduceerd: vader Esmail (Saeed Poursamimi), zijn ongehuwde 40-jarige dochter Leila (Taraneh Alidoosti) en haar broer Alireza (Navid Mohammadzadeh).

Zoals de filmtitel al doet vermoeden, blijft het niet bij die ene broer. Er zijn er nog drie: de zwaarlijvige en dranklustige Parviz (Farhad Aslani), de niet zo snuggere spierbundel Farhad (Mohammad Ali Mohammadi) en de wat excentrieke Manouchehr (Payman Maadi). Het gezin heeft het financieel zwaar, tegen de achtergrond van Trumps sancties tegen Iran, maar Leila heeft hier iets op gevonden. Ze stelt Alireza voor om een bedrijfje te beginnen met de andere, net zo armlastige broers, nu hij door de fabriekssluiting werkloos is.

Terwijl de kinderen Leila’s masterplan uitvoeren, heeft vader Esmail andere prioriteiten. Hij kan de nieuwe patriarch worden van de familieclan, nu zijn overleden neef Gholam hem in zijn testament als opvolger heeft aangewezen. Dat beweert althans Bayram (Mehdi Hosseinina), Gholams zoon. Leila vertrouwt het zaakje niet: ze denkt dat Bayram de bruiloft van zijn zoon niet kan betalen en haar vader daarom patriarch wil maken. Traditiegetrouw zal Esmail Bayram namelijk een smak geld moeten betalen om familiehoofd te worden. Geld, dat Leila liever geïnvesteerd ziet worden in haar businessplan. Ze bedenkt een list om dat voor elkaar te krijgen, maar daarmee worden alle verhoudingen binnen het gezin op scherp gezet.

Het familiedrama van Saeed Roustayi heeft met 165 minuten een lange speelduur. Als je van bondig houdt, kun je er beter niet aan beginnen, maar weet dan wel wat je mist. Ten eerste een aangrijpend verhaal. Leila wil het gezin redden van de financiële ondergang, maar moet daardoor tegen tradities vechten en het belang van de ouders ondergeschikt maken. Het drama wordt versterkt door de manier waarop het gezin door familie wordt bejegend: als uitschot. Het wordt een aantal keren benoemd, tot het punt waarop je denkt: ‘hoe erg kan het zijn?’. Maar dan is daar het akelige tafereel, waarin Bayram Alireza letterlijk in een hoek drijft en z’n ware aard laat zien met de uitspraak: “Jullie zijn een bende achtergestelde dwazen”.

Ten tweede een stel bijzondere personages. Ieder personage is een portret, waarbij de gegroefde Esmail met zijn vergeelde snor een onuitwisbare indruk maakt. De personages schurken soms tegen karikaturen aan, maar de grens van overdrijving wordt nooit echt overschreden. Behalve misschien als de clowneske broer Manouchehr alweer zijn gekke dansmoves laat zien. Gek genoeg is het soms lastig meeleven met Leila, die de meest rationele en daadkrachtige is van het gezin, en als enige ook het gezinsbelang vooropstelt. De doorleefde, breekbare Esmail, die ervan droomt om patriarch te worden, appelleert zo sterk aan de emoties, dat je geneigd bent om juist met hem te sympathiseren.

‘Leila’s Brothers’ is een lange zit. Als je daartoe bereid bent, word je beloond met een meeslepend drama over een dochter die conventies bestrijdt en loyaliteitsconflicten aangaat, om zo de toekomst van het gezin veilig te stellen. Als dank krijg je bovendien een setje gedenkwaardige personages. FIPRESCI, een internationale organisatie van filmcritici, zat de film in elk geval uit en bekroonde hem in Cannes met een prijs.

Ester Šorm

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 16 maart 2023
DVD- en blu-ray-release: 14 juni 2023
VOD-release: 16 juni 2023 (Pathé Thuis)