LennoNYC (2010)
Regie: Michael Epstein | 115 minuten | biografie, documentaire | Met: John Lennon, Yoko Ono, Elton John
‘He was an artist. Why would you want to kill an artist?’ Op 8 december 1980, om tien minuten voor elf ’s avonds, schoot Mark David Chapman in New York John Lennon neer. Niet veel later overleed de ex-Beatle, hij werd slechts veertig jaar. Voor even stond de wereld stil. Over Lennon is al veel gezegd en geschreven. Zijn te korte leven is al meermaals onder de loep gelegd en vormde de inspiratiebron voor talloze schrijvers, filmmakers en kunstenaars. Documentairemaker Michael Epstein werpt zijn licht in de film ‘LennoNYC’ (2010) op de laatste tien jaar van Lennons leven, de tijd die hij in New York doorbracht. Samen met zijn vrouw Yoko Ono, die door de Britse pers werd uitgekotst omdat men meende dat zij de oorzaak was van de teloorgang van The Beatles, besloot hij zich in The Big Apple te vestigen. Een verhuizing die niet zonder slag of stoot ging. Lennon en Ono profileerden zich als vredesboodschappers en ageerden tegen de oorlog in Vietnam, wat hun aanvraag van een green card niet bespoedigde. Sterker nog, de regering-Nixon zag het paar als een politiek gevaar en liet hen schaduwen door de geheime dienst.
Tot zo ver is ‘LennoNYC’ een conventionele documentaire, die weinig nieuws brengt. Dat verandert wanneer we op het punt aankomen dat Nixon in 1972, ondanks alle inspanningen van Lennon en consorten, toch herkozen werd. Lennon was hier zo door van slag, dat hij zich in het huis van een vriend vergreep aan de eerste de beste vrouw die hij tegenkwam. Een slippertje met verregaande gevolgen. Yoko voelde zich publiekelijk voor schut gezet en verbrak de relatie. John hield het niet langer uit in New York en trok naar Los Angeles, om zich op zijn muziek te storten. Maar zijn schuldgevoel knaagde aan hem en hij greep naar de fles. Het is een duistere bladzijde uit het leven van Lennon, die nog maar weinig belicht is in de media. Hoewel hij dagelijks met Yoko belde, miste hij haar enorm. Hoewel velen het chaotische coveralbum wel kennen dat Lennon maakte met Phil Spector, weten weinig mensen wat eraan vooraf ging. Uniek opnamemateriaal, dat van eenvoudige maar speelse animaties voorzien is, geeft een kijkje in een periode waarin Lennon duidelijk de weg kwijt was.
Dankzij tussenkomst van onder anderen Elton John kwamen John en Yoko een jaar later weer bij elkaar, waarna een volgend hoofdstuk in het leven van Lennon begint. Na de geboorte van zijn tweede zoon, Sean, besluit hij zich volledig op het vaderschap te richten (de film suggereert dat hij met Sean goed wilde maken wat hij met zijn eerste zoon, Julian, fout had gedaan). John Lennon als huisman; de man blijft ons verbazen. Na een aantal jaren heeft hij ook weer voldoende inspiratie om nieuwe muziek op te nemen, hij voelt zich gelukkiger dan ooit. Kort voor hij voor het eerst sinds jaren weer wil gaan toeren, slaat het noodlot toe, in de persoon van Mark David Chapman. Epstein laat de ‘nieuwsbeelden’ voor wat ze zijn en beperkt zich tot het geluid van pistoolschoten en een lange stilte. Indringend en veelzeggend: het lijkt wel of we Lennon in de loop van de film opnieuw hebben leren kennen en hij nu ineens opnieuw van ons weggerukt wordt…
‘LennoNYC’ biedt uniek beeld- en geluidsmateriaal en de bekende ’talking heads’. Muzikanten met wie de ex-Beatle speelde in zijn tijd in Amerika (onder meer de Plastic Ono Elephant’s Memory Band), producers, pr-mensen en vrienden komen aan het woord (om aan te geven dat dit duidelijk het post-Beatles-tijdperk is, zijn Ringo Starr en Paul McCartney – de enige overlevende Beatles – in geen velden of wegen te bekennen). Gelukkig heeft Epstein ook Yoko Ono weten te strikken voor zijn documentaire, want als er iemand was die Lennon goed gekend heeft dan is zij het wel. Natuurlijk wordt aangehaald hoe briljant, grappig en oprecht Lennon was – en dat krijgen we ook mee dankzij het bijzondere beeld- en geluidsmateriaal – maar ook zijn schaduwzijde wordt belicht. De muziek wordt gebruikt als kapstok om het verhaal aan op te hangen en om aan te geven in welke gemoedstoestand Lennon zich op dat punt van zijn leven bevond. Juist doordat de focus ligt op de mens achter de geniale ex-Beatle en wereldverbeteraar, is deze film heel persoonlijk geworden. Epstein toont ons het bewijs: Lennon was ook maar een mens. Onmisbare kost voor muziekliefhebbers!
Patricia Smagge