Les Misérables (2012)
Regie: Tom Hooper | 158 minuten | drama, musical, romantiek | Acteurs: Anne Hathaway, Amanda Seyfried, Russell Crowe, Hugh Jackman, Helena Bonham Carter, Sacha Baron Cohen, Eddie Redmayne, Dee Bradley Baker, Samantha Barks, Ignacio Guirado, Aaron Tveit, Colm Wilkinson, George Blagden, Hadley Fraser, Kerry Ingram, Daniel Huttlestone, Bertie Carvel, Isabelle Allen, Frances Ruffelle, Freya Parks
Filmmusicals. In de gouden jaren van het klassieke Hollywood – de jaren dertig, veertig en vijftig – vierde het genre hoogtij, dankzij sterren als Fred Astaire, Ginger Rogers, Judy Garland en Gene Kelly. Tegenwoordig zit het publiek niet echt meer te wachten op de verfilmingen van musicals. Ze worden nog wel gemaakt – en de musicalfilm kende dankzij het succesvolle ‘Chicago!’ uit 2002 zelfs een korte opleving – maar hoe mooi films als ‘Sweeney Todd: The Demon Barber of Fleet Street’ (2007) en ‘Nine’ (2009) ook gemaakt zijn, commercieel brachten ze weinig op. Des te gewaagder is het dat regisseur Tom Hooper, die in 2010 de wereld veroverde met ‘The King’s Speech’, zich nu op de klassieke musical ‘Les Misérables’ heeft gestort. De roman van Victor Hugo uit 1862 werd in 1980 verwerkt tot een musical en sinds die tijd zagen al meer dan zestig miljoen mensen de tragische vertelling over de sociale misstanden in het Frankrijk van de negentiende eeuw in de theaters. Ook in Nederland was de toneelmusical razend populair. Hooper gokt erop dat het verhaal en de muziek ook het hedendaagse publiek nog steeds aanspreken en trekt alles uit de kast om ‘Les Mis’ – zoals de filmmusical liefkozend genoemd wordt – tot een meeslepende kijkervaring te maken.
Veel mensen kennen het verhaal rond Jean Valjean van binnen en van buiten, maar voor iedereen die het vergeten is en voor alle nieuwkomers hier nog even een resumé: het leven in het negentiende-eeuwse Frankrijk is voor het gewone volk geen pretje. Er heerst honger en armoede en wie ook maar een beetje tegenstribbelt belandt in een zwaar bewaakte gevangenis, veroordeeld tot jarenlange dwangarbeid. Dat lot is ook Jean Valjean (moedige rol van Hugh Jackman, die er in de eerste scènes twintig jaar ouder uitziet dan hij daadwerkelijk is) beschoren, nadat hij een stuk brood stal om een kind het leven te redden. Negentien jaar lang gaat hij gebukt onder de strenge hand van de plichtsgetrouwe officier Javert (Russell Crowe). Wanneer hij de gevangenis eindelijk mag verlaten, weet hij aanvankelijk niet wat hij met zijn vrijheid aan moet. Dankzij de steun van een groothartige bisschop (Colm Wilkinson), die hem in bescherming neemt, krijgt Jean – nog altijd voortvluchtig – de kans om aan een nieuw leven te beginnen. Als de industrieel monsieur Madeleine bouwt hij een succesvol nieuw bestaan op.
Hij vergeet echter niet waar hij vandaan komt. Als een van zijn medewerksters, Fantine (Anne Hathaway) ten onrechte ontslagen wordt door de opzichter en in de armoede en prostitutie belandt, besluit hij zijn schuld in te lossen. Op haar sterfbed belooft hij Fantine om voor haar dochter Cosette te zorgen. Die moet hij dan wel eerst nog uit de klauwen van de opportunistische Thénadiers (hilarische rollen van Sacha Baron Cohen en Helena Bonham-Carter) zien te redden. Jaren later is Cosette (Amanda Seyfried) onder de vleugels van Valjean/Madeleine opgegroeid tot een mooie jonge vrouw. Ze laat haar oog vallen op Marius (Eddie Redmayne), die op het punt staat de barricades op te klimmen om de revolutie uit te roepen. Ook Javert duikt weer op. Hij heeft eindelijk ontdekt waar hij die Madeleine eerder heeft gezien en heeft de jacht op zijn rivaal opnieuw geopend.
Opmerkelijk aan deze versie van ‘Les Mis’ is dat de acteurs live tijdens de opnamen zingen. Normaal gesproken wordt de zang eerder opgenomen en pas na afloop achter de beelden gezet. Hooper durfde het risico wel aan en dat lef mag geprezen worden. Hij heeft overigens een geweldige cast om zich heen verzameld, met acteurs die stuk voor stuk geen slecht figuur slaan als zanger. Natuurlijk komt de een beter uit de verf dan de ander, maar niemand valt echt uit de toon en dat is in een filmmusical vandaag de dag echt niet zo vanzelfsprekend als het lijkt. Muzikale hoogtepunten zijn de solo’s ‘I Dreamed a Dream’, met verstikte stem gezongen door een intens emotionele Anne Hathaway, en ‘On My Own’ gezongen door Samantha Barks. Zij speelt, net als op het toneel, de rol van Eponine, de dochter van de Thénardiers die in stilte verliefd is op Marius. Barks is sowieso dé ontdekking van deze film; zij steelt al haar scènes, weet het publiek bij vlagen stil te krijgen en maakt een veel diepere indruk dan Seyfried, die als Cosette wat kleurloos blijft en ondergesneeuwd raakt, waardoor ook de liefdesromance tussen Cosette en Marius niet helemaal uit de verf komt. Opvallende verschijning – met uitstekende stem – in een kleinere rol is Aaron Tveit als rebellenleider Enjolras, die schittert naast de eveneens geen slecht figuur slaande Eddie Redmayne, die niet alleen een groot acteertalent blijkt maar ook bewijst prima te kunnen zingen.
Zoals gezegd haalt Hooper alles uit de kast om te imponeren en hij komt een heel eind. De combinatie klassieke musical en moderne filmtechnieken zoals CGI, waarmee getracht wordt het er allemaal zo realistisch mogelijk uit te laten zien, blijft echter wat ongemakkelijk en gekunsteld aanvoelen. Een musical mag namelijk best iets toneelmatigs hebben, dat hoort zelfs een beetje bij het genre. Daarnaast is het even wennen aan het feit dat naast alle liedjes, ook vrijwel alle dialogen zingend de ether in worden gestuurd. Het heeft aanvankelijk iets lachwekkends, wat natuurlijk niet de bedoeling is. Laatste kanttekening is dat ‘Les Mis’ met zijn 157 minuten – ruim twee en een half uur! – aan de lange kant is. En dan heeft Hooper zich nog tot de hoofdlijnen beperkt. Gelukkig weet deze ambitieuze filmmusical de aandacht meer dan voldoende vast te houden dankzij het onverwoestbare verhaal en de prima performances van Jackman, Hathaway (Oscarnominatie lijkt bijna gegarandeerd) en nieuwkomer Samantha Barks, van wie we hopelijk meer gaan zien en horen!
Patricia Smagge
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 10 januari 2013
DVD- en blu-ray-release: 1 mei 2013