Letzter Abend (2023)

Regie: Lukas Nathrath | 91 minuten | komedie, drama | Acteurs: Sebastian Jakob Doppelbauer, Pauline Werner, Susanne Dorothea Schneider, Nikolai Gemel, 
Isabelle von Stauffenberg, Valentin Richter, Julius Forster, Nils Rovira-Munoz, Amelle Schwerk, Pascal Houdus

Hun verhuizing naar het bruisende Berlijn is in ‘Letzter Abend’ de aanleiding dat dertigers Lisa en Clemens een afscheidsdiner organiseren voor goede vrienden. Het wordt behelpen in het kleine appartement want meubels zijn er nog amper. De verhuiswagen staat immers de volgende ochtend op de stoep. Aanstaand arts Lisa tracht een Italiaans feestmaal te bereiden in hun kleine keukentje, maar door alle rumoer rondom de verhuizing, nog niet ingepakte spullen, ontbrekende ingrediënten en vrienden die te vroeg of helemaal niet komen, start de avond onplezierig hectisch. Voeg twee volstrekt vreemden aan de gastenlijst toe en je bevindt je in no-time in een ongemakkelijke mix van tafelgenoten, stiltes en stemmingen.

Freelance muzikant Clemens (Sebastian Jakob Doppelbauer) heeft speciaal voor de gelegenheid een nummer geschreven voor zijn vriendin. Zijn depressie – die mede door de restanten van de pandemie worden gevoed – maken hem terughoudend om zijn gitaar op te pakken. Beste vriend en oud bandlid Bo (Paul Houdus) luistert afgeleid via Skype en met een half oor naar het lied en Clemens zakt verder weg in onzekerheid. “Oh en hij komt vanavond toch niet naar het etentje.” Lisa (Pauline Werner) is op haar beurt ook dol op haar vriend, maar het moeten samenwonen met iemand met mentale problemen breekt haar – mede door de lockdown – nu wel op. 

De avond op vier hoog kent vele gezichten – zowel letterlijk als figuurlijk – en verschuift van hoogte- naar dieptepunten en vice versa. De spanning bouwt zich onaangenaam op naarmate de alcohol vloeit. Bestie Nadja (Amelle Schwerk) valt als eerste binnen met een fles Gin die ze eigenlijk zelf opdrinkt om vervolgens niet te blijven voor het diner. Oostenrijkse vriend Marcel (Nikolai Gemel) is zijn baan in het theater kwijt. Studiemaat Jan (Julius Forster) blijkt beter te kunnen zingen dan Clemens, boven-buuf Katherine (Susanne Dorothea Schneider) kampt met onverwerkt verdriet, backpacker en sociale parasiet Valerie (Isabelle von Stauffenberg) doet een duit in het zakje als wereldverbeteraar en Lisa’s half-broer Aaron (Valentin Richter) heeft nog een appeltje te schillen met Clemens. 

Acteurs en co-regisseurs Lukas Nathrath en Sebastian Doppelbauer hebben gekozen voor improvisatie van de karakters en scenario tijdens de repetities en daardoor staat het acteerwerk van alle acteurs zo stevig als een huis. Er wordt zichtbaar gespeeld vanuit eigen ervaringen en inlevingsvermogen waardoor de verhaallijn erg geloofwaardig uitvouwt. Hier en daar wordt de woke kaart getrokken waarbij populaire maatschappelijke onderwerpen als genderinclusiviteit en toxische masculiniteit weinig toevoegen aan de essentie van de onderlinge discussies. Binnen een week werden de opnames afgerond en is er door beide heren goed gekeken naar de Deense Dogma 95 filmstijl qua natuurlijke belichting en geluid, filmen vanuit de hand op locatie en dat de film plaatsvindt in het hier en nu.

Zodra ‘Letzter Abend’ begint, word je zonder pardon meegezogen in de stress van koken en huisraad inpakken onder tijdsdruk, aangebrande lasagne, vreemde mensen op je toilet, onvoorziene situaties die alleen maar extra tijd kosten en proberen de gezellige, gastvrije verwachting van de avond waar te maken. 

Deze Duitse film en winnaar van de First Look Award op het Locarno Film Festival in 2022 laat zich goed vangen in twee woorden; benauwend ongemak. Claustrofobisch bijna. Niet alleen door de keuze om het in een krap appartement te filmen, maar ook door de off-beat mengelmoes aan karakters op die laatste avond in het keurige Hannover. ‘Letzter Abend’ speurt naar een plek onder de huid en verveelt geen seconde. Een komedie kan je het niet noemen, maar de vederlichte humor zorgt voor wat adempauze. De 90 minuten zijn doordrenkt met een legio aan emoties. Momenten van geanimeerde gesprekken met goede wijn wisselen in rap tempo af met onversneden onbehaaglijkheid, verhitte discussies en onderliggende vetes. Typisch zo’n etentje waarvan je aan je water voelde dat je uren daarvoor al richting huis had moeten gaan. 

Lisette van der Meij

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 5 oktober 2023