Licorice Pizza (2021)

Recensie Licorice Pizza CinemagazineRegie: Paul Thomas Anderson | 134 minuten | komedie, drama | Acteurs: Alana Haim, Cooper Hoffman, Bradley Cooper, Sean Penn, Tom Waits, Benny Safdie, Will Angarola, Griff Giacchino, James Kelley, Milo Herschlag, Phil Bray, Patrick Aranda

Hoe waren die tienerjaren ook alweer? Aankloten met een ideetje dat je een kwartier geleden had en beweren dat je het wiel opnieuw gaat uitvinden. Al die branie en bravoure als je vooral nog bezig bent met dingen uitvinden in plaats van vinden. In de nieuwste film van regisseur Paul Thomas Anderson, ‘Licorice Pizza’, draait het om die vogelvlucht van een tijd, met de tortelduifjes Alana Kane, een dolende twintiger, en opgeschoten tieneracteur Gary Valentine in de hoofdrollen. Evenals de licht ontvlambare relatie tussen deze twee buitenbeentjes herbergt de film een vuurbal aan energie: de overgave van Alana en Gary aan duizend en één ambachten, en elkaar, is zeer aanstekelijk. Bovendien is deze productie gouden reclame voor 35 mm film, want Anderson (hij deelt tevens de credits voor de cinematografie) toont wederom dat oudere filmtechnieken nog steeds een onuitputtelijke bron zijn voor vrijzinnige en zinderende cinema.

Je kunt het zo gek niet bedenken maar deze film maakt de waterbedden business in het Los Angeles van de jaren zeventig één groot feest, zowaar meeslepend wanneer onder andere een oliecrisis en producent Jon Peters roet dreigen te gooien in Gary’s zakelijke plannen. Qua humor is ‘Licorice Pizza’ van allerlei markten thuis: van gelaagd tot plat, van verbaal vuurwerk tot slapstick. En mocht je reserveringen hebben bij het leeftijdsverschil tussen Alana en Gary, zij 25 en hij 15, dan valt er alsnog genoeg te beleven. Let bij de voorbereidingen voor Gary’s waterbeddenimperium ook op een cameo van de vader van één van de beroemdste Hollywoodsterren op de aardkloot. De hele film zit namelijk vol van dit soort koddige surprises, verstopt als paaseitjes.

Filmdebutant Alana Haim, die Alana Kane vertolkt, speelt al vijftien jaar samen met haar twee zussen in de band ‘Haim’ (Hebreeuws voor ‘Leven’), voor wie bovendien Anderson al meerdere videoclips heeft geregisseerd. Het is uiterst knap dat ze in haar eerste filmoptreden geen kind lijkt te hebben aan een hoofdrol. Alana is namelijk een prop aan fris charisma waar langer werkzame acteurs nog schril bij kunnen af steken. Andere acteurs in ‘Licorice Pizza’ liften optimaal mee met Haims explosieve optreden, zo ook de debuterende Cooper Hoffmann (zoon van de overleden Philip Seymour Hoffmann) als Gary.

Het is echter niet alleen hilariteit dat de klok slaat, want deze coming-of-age komedie toont ook de schaduwkanten van het feestje. De ene keer ben je onder de indruk van alfa-mannetje producent Jon Peters (Bradley Cooper op steroïden), de andere keer vrees je samen met Gary en zijn vrienden deze ontsnapte mannetjesgorilla, voor wie een compliment evengoed kan doorgaan voor een bedreiging. En dit is nog maar één van de vele zijpaden die de wegen van Alana en Gary uit het bijna niets doorkruist.

De preoccupatie met de rol van toeval in het leven is opmerkelijk in het werk van Anderson, het zit in de structuur, het dna, van zijn films ingebakken. Net als in ‘Magnolia’ (1999) ontstaan veel ontmoetingen in ‘Licorice Pizza’ stomweg uit toeval. De grilligheid van menselijke relaties vertaalt zich voornamelijk in onvoorspelbare en tedere momenten. ‘Licorice Pizza’ is een viering van misschien wel de grootste toevalligheid in onze levens, de liefde, een officieuze remedie (met lijvige bijsluiter) tegen eenzaamheid.

Overigens is het knap hoe ‘Licorice Pizza’ het woongebied van de personages, Encino in Los Angeles, invoelbaar maakt. Evenals in je jeugd voelt iedere hoek van de buurt authentiek aan. Anderson vertelde in een interview dat deze film eigenlijk een soort buurtfilm is, gemaakt door en met de gemeenschap van Encino, dat in San Fernando Valley ligt (de zetel van Hollywood). Wat een lol moeten die hebben gehad tijdens de opnames, want dat straalt duidelijk van het eindresultaat af.

Niettemin begaat ‘Licorice Pizza’ net als de gemiddelde tiener ook een aantal in het oog springende misstappen, zo zakt het tempo ietwat weg na de eerste drie kwartier en zit er een waaier aan schurende humor in, waarvan zeker niet alles werkt. Af en toe balanceren de grappen zelfs op het randje van ongepast, bijvoorbeeld bij de interactie tussen een Amerikaanse eigenaar van een Japans restaurantketen en zijn echtgenotes.

Naast dat ‘Licorice Pizza’ het tienerleven in de jaren zeventig van Los Angeles waarachtig ademt, doet het dat ook met de Amerikaanse cinema en televisie uit datzelfde tijdperk. Er zijn allusies naar klassiekers als ‘Taxi Driver’ (Martin Scorsese, 1976), maar ook naar minder bekende goden, die je net als bij ‘Once Upon a Time in Hollywood’ (Quentin Tarantino, 2019) kan quizzen. Tevens staat Andersons film duidelijk in de traditie van Amerikaanse coming-of-age films, zoals ‘American Graffiti’ (George Lucas, 1970) en ‘Fast Times at Ridgemont High’ (Amy Heckerling, 1982): ensemblefilms over tieners die op het punt staan het ouderlijk nest te verlaten. Daarbovenop deelt het liefdesduel in Andersons film elementen met de screwballkomedie, zoals in ‘What’s Up, Doc’ (Peter Bogdanovich, 1972) met Barbara Streisand en Ryan O’Neal in een tegendraadse romance.

Uiteindelijk verklapt de titel het al, ‘Licorice Pizza’ is een prettig gestoorde dollemansrit met een bitterzoete topping. Evenals ‘The French Dispatch’ (Wes Anderson, 2021) is dit die andere Amerikaanse Anderson in overdrive – veel van zijn stokpaardjes komen voorbij, en als je daarvan houdt, dan is het extra smullen. Echter erger je je aan een plot dat uit los zand bestaat of de vele inside jokes over Amerikaanse televisie- en filmgeschiedenis dan is dit wellicht niet jouw pizza. Toch ga je dan iets missen. ‘Licorice Pizza’ is namelijk een uniek lappendeken van beeld en geluid, uit het leven gegrepen, maar wel met extra zout en peper voor ongekende pret.

Roy van Landschoot

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 27 januari 2022
DVD- en blu-ray-release: 8 juni 2022