Lifeboat (1944)
Regie: Alfred Hitchcock | 96 minuten | drama, thriller, oorlog | Acteurs: Tallulah Bankhead, William Bendix, Walter Slezak, Mary Anderson, John Hodiak, Henry Hull, Hume Cronyn, Heather Angel, Canada Lee
Terwijl grote delen van de wereld verscheurd waren door de Tweede Wereldoorlog, ging men in Hollywood vrolijk door met het maken van films. Ook Alfred Hitchcock liet zich niet van zijn stuk brengen en bevestigde in de oorlogsjaren met films als ‘Rebecca’ (1940), ‘Shadow of a Doubt’ (1943) en ‘Spellbound’ (1945) zijn reputatie als master of suspence. In 1944 maakte hij een film waarin de oorlog een belangrijke rol speelde, ‘Lifeboat’. De meeste films die in die tijd gemaakt werden, konden doorgaan voor propaganda; ze gaan vaak over hoe de levens van geallieerden in gevaar worden gebracht door de nazi’s. In ‘Lifeboat’ pakt Hitchcock dat, zoals we van hem gewend zijn, net even anders aan. Dit verhaal, geschreven door Jo Swerling en gebaseerd op een boek van John Steinbeck, gaat dieper in op de psyche van mensen. Hoe reageren zij als ze met elkaar opgescheept zitten in een kleine ruimte en niet weten wat ze aan elkaar hebben?
Het verhaal begint met het zinken van een groot schip, dat door de Duitsers is gebombardeerd. De overlevenden proberen zichzelf in veiligheid te brengen door in een reddingsboot te klimmen. Onder hen de high society fotojournaliste Connie Porter (Tallulah Bankhead), de rijke industriemagnaat Charles Rittenhouse (Henry Hull), zeelieden John Kovac (John Hodiak) en Gus Smith (William Bendix), radio-operator Stanley Garrett (Hume Cronyn), verpleegster Alice MacKenzie (Mary Anderson) en de Afro-Amerikaanse steward Joe Spencer (Canada Lee). Op het laatste moment klampt echter ook Willy (Walter Slezak) aan, de kapitein van de Duitse U-boot die het schip tot zinken bracht. Moeten ze hem aan boord halen, is de vraag die de overlevenden elkaar stellen.
Ze besluiten dat – ondanks hevige protesten van met name John Kovac – toch te doen. In zijn eentje kan hij tenslotte weinig kwaad doen. Bovendien heeft hij als kapitein zijnde de kennis en kunde om hen veilig naar de kust te brengen. En dus neemt Willy het roer over. Toch blijven de anderen hem wantrouwen, maar of dat terecht is …?
Wat doe je als je grootste vijand je enige mogelijkheid tot overleven is? Die vraag staat centraal in ‘Lifeboat’, een film die opnieuw aantoont hoe ingenieus en vernieuwend Alfred Hitchcock was. De onderhuidse spanning tussen de opvarenden is constant voelbaar en de personages zijn uitstekend uitgewerkt. Zo speelt de perfect gecaste Tallulah Bankhead eigenlijk zichzelf als de flamboyante Connie Porter die constant met John Kovac in de clinch ligt maar hem ondertussen wel ziet zitten. Het was gelijk de beste rol uit haar carrière. Ook de andere acteurs, de briljante Walter Slezak voorop, staan hun mannetje.
The New York Film Critics Circle bekroonde ‘Lifeboat’ tot beste film van 1944, ondanks de kritieken die sommigen hadden. Zij vonden de film teveel ‘pro-nazi’, omdat Willie wat intelligentie en doortastendheid superieur is aan de andere opvarenden. Hij is tenslotte de enige die weet hoe ze veilig aan land kunnen komen. Hitchcock heeft echter de bedoeling gehad een genuanceerder beeld te brengen ten opzichte van het bestaande beeld van de Duitsers in die tijd (ze werden steevast afgebeeld als meedogenloze moordenaars). Die subtiliteit was kennelijk niet aan iedereen besteed, aangezien ook de bekende producent Darryl F. Zanuck zich uit het project terugtrok. Eens te meer bleek dat Hitchcock zijn tijd ver vooruit was.
‘Lifeboat’ werd in zijn geheel op één locatie gefilmd en kent geen flashbacks; wat dat betreft heeft het dus meer weg van een toneelstuk dan een film. Maar onder de vakkundige regie van Alfred Hitchcock is ‘Lifeboat’ veel meer dan alleen een hoop woorden. De film is een uitstekende karakterstudie over hoe mensen, ondanks hun achtergronden en voorkeuren, zich gedragen in een situatie op leven en dood. En Hitchcock kennende vallen er uiteraard weer de nodige spannende twists te verwachten!
Patricia Smagge