Linha de Passe (2008)

Regie: Walter Salles, Daniela Thomas | 108 minuten | drama | Acteurs: Sandra Corveloni, João Baldasserini, Vinícius de Oliveira, José Geraldo Rodrigues, Kaique Jesus Santos, Roberto Audi, Denise Weinberg, Ana Luiza Garritano, Sérgio Mastropasqua, Renata Novaes, Mário César Camargo, Gabriela Rabello, Rafael Losso, Almir Barros    

Winter in São Paulo, of liever gezegd in Cidade de Líder, een arme buitenwijk van de miljoenenstad, waar Creuza met haar vier zoons en een nieuwe baby op komst het beste probeert te maken van hun sobere bestaan. De vier jongens hebben allemaal hun eigen uitwegen om de ellende van het dagelijkse leven te vergeten; al is het maar voor even.

De oudste zoon, vrouwenversierder Denis, vult zijn dagen met het rondrijden op een brommertje als koerier en probeert daarbij zo goed en zo kwaad als het gaat zijn pasgeboren zoontje te onderhouden. Hoewel hij en de moeder een goede verstandhouding lijken te hebben, kan Denis het niet laten andere meisjes op te pikken en zelfs zijn moeders zuur verdiende geld te gebruiken voor een motelkamer voor een nacht. De jongere Dinho gaat compleet tegen de stroming in en steekt al zijn tijd in de lokale evangelische kerkgemeenschap, waar hij zijn twijfels over het geloof, het leven en zijn ontluikende seksualiteit probeert te verdringen.

Dario is net achttien geworden, wat betekent dat hij eigenlijk al te oud wordt om zijn grote droom en ontsnapping te verwezenlijken: voetbal. Zijn enorme wilskracht en evenzo grote talent worden bruut neergeslagen door de honderden, misschien wel duizenden andere jongens die wekelijks meedoen aan allerlei talentendagen en bezoekjes van scouts. En zij zijn pas vijftien. De eerste scout die interesse in Dario toont, maakt ook meteen misbruik van zijn vurig verlangen door 2000 Real te eisen voor een plekje in zijn selectie; een astronomisch bedrag voor Dario en zijn familie.

De jongste telg van de familie voelt zich door zijn donkere uiterlijk anders dan zijn broers (alle jongens komen naar het lijkt van andere vaders, maar geen van hen is zwart: dit thema wordt tussen neus en lippen door aangestipt maar niet veel verder uitgewerkt) en wil niets liever dan zijn vader te vinden tussen de miljoenen mensen die São Paulo telt. Enige aanwijzing is het vermoeden dat zijn vader buschauffeur moet zijn, wat Reginaldo ertoe doet bewegen hele dagen in verschillende stadsbussen rond te hangen op zoek naar die ene zwarte man die misschien zijn vader kan zijn. Deze laatste verhaallijn is gebaseerd op een nieuwsbericht dat de stad in 2004 opschrikte: een jongen van 14 had een stadsbus gekaapt en er uren meer door São Paulo gereden om de aandacht van zijn onbekende vader (van wie hij dacht dat het een buschauffeur was) te trekken.

Ook moeder Cleuza zelf heeft zo haar eigen uitlaatklep, die ze vooral vindt op de tribune van São Paulo’s voetbalclub de Corinthians, en bij tijd en wijlen in het café, waar ze ondanks haar zwangerschap rustig door blijft roken en drinken. Je kunt het haar moeilijk kwalijk nemen, omdat ze tegelijkertijd haar vier zoons onvoorwaardelijk blijft steunen. Voor miljoenen jonge en oude inwoners van São Paulo betekenen deze zaken de enige mogelijkheid op een uitweg en, belangrijker nog, een manier om niet te vervallen in de wereld van criminaliteit en geweld, wat nog altijd een simpeler oplossing lijkt voor velen. In tegenstelling tot eerdere films over Braziliaanse miljoenensteden komen in ‘Linha de Passe’ nauwelijks wapens en drugs voor, of slechts ter illustratie van hoe het zou kúnnen lopen. Want, zoals Denis tot zijn eigen afgrijzen merkt, is het in feite veel te makkelijk en lucratief om in het criminele wereldje te rollen. Door de zaken zo te schetsen, maakt Walter Salles de wereld van dit gezin, ondanks de enorme afstand – letterlijk en figuurlijk – voor de gemiddelde westerse kijker, toch herkenbaar.

De meeste acteurs zijn behoorlijk onervaren in de filmwereld, behalve Vinicius da Oliveira, die we al kennen van Salles’ ‘Central do Brasil’. Voor Sandra Conitoro betekende de rol van moeder Creuza haar doorbraak in de filmwereld, en het leverde haar meteen een Gouden Palm op in Cannes. De vijf hoofdrolspelers stelen absoluut de show en trekken je dit rauwe, realistische maar toch ook hoopvolle verhaal in.

Ruby Sanders

Waardering: 4

Bioscooprelease: 14 mei 2009