Little Man, Time and the Troubadour (2019)

Regie: Ineke Smits | 104 minuten | documentaire

Volgens een groot deel van de internationale gemeenschap is het aan de Zwarte Zee gelegen bergstaatje Abchazië een autonome republiek binnen het territorium van Georgië. In de praktijk is het land in ieder geval al sinds 1993 onafhankelijk, al wordt die onafhankelijkheid door de meeste staten niet erkend. Rusland, dat reeds langere tijd troepen had gestationeerd in Abchazië, erkende de onafhankelijkheid in 2008. Rond die tijd voerde Rusland oorlog tegen Georgië.

Voordat we verder gaan: in februari 2022 erkende Rusland de onafhankelijkheid van de volksrepublieken Donetsk en Lugansk in Oekraïne en startte een oorlog tegen het land, dat veel meer weerstand biedt dan het kleinere Georgië. Ook in Abchazië is de natiestaat in ieder geval een rekbaar begrip, en de vraag ‘wat is mijn land?’ het overkoepelend thema van deze documentaire. Regisseur Ineke Smits volgt de poppenspeler Sipa en zijn omgeving, en interviewt ze over het onderwerp.

De explosieve Kaukasus heeft geen eenduidige geschiedenis. Sipa’s familie vluchtte in de jaren 90 naar Moskou, als Sovjet-Georgiërs. Toen was het Georgië dat er oorlog voerde. Ongeacht de loyaliteit aan het moederland was de grond van Sipa’s familie Abchazië. Dus wat is je thuis? In een aantrekkelijke, zintuiglijke beeldtaal (veel tegenlicht, dans en zang; we zien onder meer een fiets een cipressenheuvel oprijden in de stijl van de Italiaanse filmklassiekers) geeft Smits het filosofische antwoord.

‘De vraag is belangrijker’, luidt een stelling uit de wetenschapsfilosofie. Waarvan akte. Het maakt de schizofrene situatie van de ontwikkelde Abchaziërs niet gemakkelijker, maar ze mogen van Smits hun gang gaan. Het resultaat is zeer persoonlijk, divers en weinig politiek. Des te beter, want de eenduidige antwoorden die recentelijk voor de Oekraïne-kwestie worden geboden, zijn weinig verheffend te noemen. De wijze waarop Smits de protagonisten van haar docu aan ons toont is dat wel.

Jan-Kees Verschuure

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 24 maart 2022