Los lunes al sol – Mondays in the Sun (2002)

Regie: Fernando León de Aranoa | 113 minuten | drama | Acteurs: Javier Bardem, Luis Tosar, José Ángel Egido, Nieve de Medina, Celso Bugallo, Enrique Villen, Joaquin Climent, Aida Folch, Serge Riaboukine, Laura Dominguez, Pepo Oliva, Fernando Tejero, Andres Lima, Cesar Cambeiro, Antonio Duran Morris

‘Los lunes al sol’ (Maandagen in de zon) is de derde grote film van de jonge regisseur Fernando León de Aranoa. In de hoofdrol zien we Javier Bardem, in Spanje een gevierd acteur en internationaal bekend van onder meer ‘The Dancer Upstairs’. De Aranoa maakte eerder ‘Barrio’, ook over mannen met weinig perspectief. Ging het daar echter om stuurloze jongemannen die nog iets konden rechtzetten, in ‘Los Lunes al sol’ is de problematiek van de werkeloosheid uitzichtlozer van toon in de levens van vijf afgeschreven mannen van middelbare leeftijd. De vijf dokwerkers zijn jaren geleden ontslagen toen hun scheepswerf werd opgedoekt. De opstandige lasser Santa, indrukwekkend gespeeld door Javier Bardem, accepteerde indertijd als enige niet de oprotpremie, maar verloor het gevecht tegen de bazen uiteindelijk toch. Hij verkeert in gezelschap van zijn makkers; de neerslachtige José (Luis Tosar), de alcoholist Amador (Celso Bugallo), de Russische immigrant Sergei (Sergei Riaboukine) en de kansloos solliciterende Lino (José Ángel Egido). De Aranoa weet met zijn sociaal-realistische stijl van filmen de tragiek van hun leven indringend over te brengen. In deze tijd waarin de mainstream cinema vooral jonge knappe mensen portretteert met interessant genavelstaar en luxeproblemen, verlegt De Aranoa onze aandacht naar de afvallers in de economische ‘rat race’.

We kijken naar vijf vernederde en machteloze mannen, met goede handen om te werken, maar veroordeeld tot een uitkering en nauwelijks uitzicht op wat voor werk dan ook. Dat daarbij ook huwelijken worden uitgeteerd slopen laat de film op rauwe wijze zien. Ana, ingehouden gespeeld door Nieve de Medina, heeft een belangrijke bijrol. Als de vrouw van de werkeloze José heeft zij als enige nog een schamel baantje in een conservenfabriek. Het huwelijk met haar steeds gefrustreerder en depressieve man staat op springen. Waar dat toe kan leiden wordt verbeeld in het lot van de oudere Amador, allang verlaten door zijn vrouw; het bezoek van Santa aan de armoedige huurflat van Amador is een huiveringwekkende climax in de film. Al met al loopt Los Lunes al sol zo natuurlijk het risico om een loodzware film te worden, ware het niet dat er aardig wat subtiele en ook minder subtiele grappen doorheen zijn verweven. Galgenhumor misschien, maar het maakt de film wel verteerbaar. Het sublieme spel van de acteurs en de fraaie, bescheiden enscenering maakt ‘Los lunes al sol’ tot een gedenkwaardig groepsportret.

Endre Timar

Waardering: 4

Bioscooprelease: 15 juli 2004