Los viajes del viento (2009)
Regie: Ciro Guerra | 120 minuten | drama | Acteurs: Marciano Martínez, Yull Núñez
De Vallenato, naast de Cumbia een populair ’traditioneel’ Colombiaans muziekgenre, wordt per definitie gevormd door de gemengde geschiedenis van het land en de verschillende achtergronden die in de Colombiaanse landschappen samenkomen. De guacharaca, een lange holle houten stok die met een klein stokje bespeeld wordt, is een typisch inheems instrument, terwijl uit de caja vallenata Afrikaanse ritmes klinken. De accordeon tenslotte, is juist een Europese uitvinding, die in de achttiende eeuw in Colombia zijn intrede deed. Over de accordeon doen in Colombia veel mythes de ronde, waaronder die over Francisco el Hombre, volgens de overlevering een virtuoos op de accordeon, die op een avond, rijdend op zijn ezel, uit de verte het geluid van een andere accordeonist hoorde. Het bleek de duivel, die hem uitdaagde tot een duel dat Francisco in ruil voor zijn ziel natuurlijk moest winnen. Het verhaal vertelt dat deze Francisco alles uit de kast trok om zo ongelooflijk goed te spelen, dat Satan uiteindelijk in hem zijn meerdere moest erkennen en met de staart tussen de benen in het duister verdween.
In ‘Los viajes del viento’ doet een soortgelijk verhaal de ronde over de accordeon van Carillo, met het verschil dat hier de accordeon ook van de duivel gewonnen zou zijn, maar daarmee wel opgescheept zat met een vloek die ervoor zorgt dat eenieder die erop speelt, voor altijd gebonden is aan het duivelse instrument en zijn leven lang niets anders meer zal kunnen doen dan rondtrekken en spelen. De regels van de roadmovie zijn perfect gebalanceerd aanwezig, en zonder in clichés te vervallen toont de film hoe de jonge generatie van een land het stokje overneemt van de oude, dat de reis an sich belangrijker is dan de uiteindelijke bestemming en dat twee op het oog tegenovergestelde karakters elkaar – en zichzelf – onderweg leren vinden en waarderen. Ook kun je er donder op zeggen dat elke roadmovie in zekere zin over het land zelf gaat, hier als derde personage voortdurend aanwezig. Het tempo ligt laag, maar past bij de verzengende warmte en lome sfeer.
De regisseur benadrukt zelf dat de reis het belangrijkste is; volgens hem een reis ‘terug naar het begin, terug naar de ziel’. Niet voor niets speelt de film in het verleden – de late jaren zestig, al is dat jaartal in feite ook maar arbitrair; het gaat meer om een ideaalbeeld van een Colombiaans verleden, zonder gewelddadigheden, zonder drugs of wapens. Nu het land eindelijk voorzichtig aan uit de ellende kan kruipen, is het ook mogelijk na te denken over de mooie dingen van de natie. Hoe zou Colombia kunnen zijn, moéten zijn zelfs, als land in vrede? Daar heeft regisseur Guerra een onwaarschijnlijk mooi beeld bij geschapen, vol met prachtige landschappen en fantastische mensen. Elk nieuw landschap zit weer vol verrassingen en geheimen die de twee reizende lotgenoten laten zien wat hun land te bieden heeft. Ook gaat het hierbij over de rijke vertelcultuur van Colombia, van oudsher uitgedragen door de juglars, die met hun instrument langs de dorpen gingen om nieuws en verhalen te verspreiden. De mythes en liedjes zijn net zo goed onderdeel van deze nationale vertellingen, en Ciro Guerra heeft hier met ‘Los viajes del viento’ op zijn manier een dromerig mooie bijdrage aan geleverd.
Ruby Sanders
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 1 april 2010
DVD-release: 24 september 2012