Lost Hearts (1973)
Regie: Lawrence Gordon Clark | 35 minuten | horror, thriller | Acteurs: Simon Gipps-Kent, Joseph OConor, James Mellor, Susan Richards, Christopher Davis, Michelle Foster, Roger Milner
Deze ‘Lost Hearts’ is een aflevering van de ‘Ghost Story for Christmas’ serie, door de BBC in de jaren 70 voor televisie vervaardigd. In dit verhaal komt de twaalfjarige Stephen op het landgoed van zijn neef en merkt geleidelijk dat er duistere ontwikkelingen op stapel staan. Naar verwachting zullen deze ontwikkelingen niet al te positief voor hem uitvallen.
Ook in dit deel valt snel de omgeving op waarin de gebeurtenissen zich afspelen. Zoals in meerdere verhalen van deze serie, leent deze omgeving zich keurig voor de totstandkoming van een beklemmend en sfeervol verhaal. De afgelegenheid van het landgoed, de verlaten velden en bossen, de lange gangen en donkere ruimtes in het grote landhuis… het zijn geen verkeerde keuzes die regisseur Clark wat dit betreft heeft gemaakt. Daarnaast maakt Clark effectief gebruik van de nodige aanvullende elementen: beelden van de in de omgeving eenzaam en alleen rondstruinende Stephen, het vreemde gedrag van Stephens zonderlinge neef, de merkwaardige verhalen die hij hoort over twee kinderen die in de afgelopen jaren op het landgoed verbleven, gepaste enge muziek op gezette tijden, effectief camerawerk bij het een en ander … het doet snel het vermoeden rijzen dat er toch wel wat vreemds aan de hand is en zorgt voor een gepaste setting waarbinnen zich de nodige spookachtig georiënteerde gebeurtenissen kunnen afspelen.
En die komen er dan ook, in de vorm van de spookverschijningen van twee kinderen met wie het volgens de aan Stephen vertelde verhalen twijfelachtig is afgelopen. In meerdere delen van deze ‘Ghost Story for Christmas’ serie hanteert regisseur Clark een specifieke aanpak. Hierin wordt niet te veel in beeld gebracht in de vorm van verre en onduidelijke gestaltes, vage en/of snelle glimpen en onbestemde geluiden… een manier van werken die door de subtiliteit ervan ook voor een effectieve beklemmende sfeer weet te zorgen. In ‘Lost Hearts’ wijkt Clark hier echter vanaf door een nogal tegengestelde benadering. Hij brengt de spookverschijningen van de twee kinderen vaak en vooral prominent in beeld, in een aantal gevallen met de camera er pal bovenop. Dit wordt na verloop van tijd teveel van het goede, zeker met de naamgeving ‘Ghost Story’ in gedachten. Het is alsof Clark door de frequente spookverschijningen en de close-ups die van hen voorbijkomen wil benadrukken dat dit allemaal toch wel heel erg eng is of moet zijn. Ongetwijfeld is het met de beste bedoelingen zo gedaan, maar van enige subtiliteit is hier weinig sprake. Clark wil het deze keer te eng maken, maar het resultaat is vooral dat de overkill van de spookverschijningen, samen met de bijna karikaturale overtrokkenheden in het uiterlijk van de twee kinderen – een zombie-achtige huidskleur, extreem lange vingernagels – zorgen voor een averechtse uitwerking. Er zijn duistere ontwikkelingen genoeg verder, daar niet van, maar van een daadwerkelijk beklemmende sfeer zoals die in andere delen van deze serie zo geslaagd aanwezig is, juist door de ingehouden aanpak die het een en ander kenmerkt, valt deze keer niet al teveel te bespeuren.
Het gedrag van de spookverschijningen is ook niet altijd te rijmen met hun geschiedenis en zeker niet met hun bedoelingen ten opzichte van Stephen en diens vreemde neef. Ook de angst van diverse personages, dat aanzienlijk bijdraagt aan de beklemmendheid die elders in deze serie wel aanwezig is, blijft hier opvallend achterwege. De jonge Stephen wordt weliswaar door paniek bevangen wanneer hij ontdekt wat hem boven het hoofd hangt, maar zijn bejaarde neef vertoont niet al teveel redenen van ongerustheid. Gezien zijn verleden en zeker wanneer hijzelf met de spookverschijningen te maken krijgt heeft hij hier toch wel alle reden toe. Wanneer de verschijningen dan uiteindelijk in hun handelingen – hoewel hier in andere afleveringen van deze serie weliswaar in enige lichte mate ook sprake van is – veel te fysiek te werk gaan, luidt de conclusie niet veel anders dat ook deze punten niet al te veel opleveren om deze aflevering als een al te gedenkwaardige binnen deze serie te beschouwen.
Er is sprake van wisselend acteerwerk. Simon Gipps-Kent zet de twaalfjarige Stephen degelijk neer. Joseph O’Conor vertoont bij de portrettering van Stephens neef Mr. Abney echter nogal eens wat twijfelachtige schommelingen wanneer Abney, naast zijn gebrek aan angst, herhaaldelijk een bijna clownesk gedrag vertoont. Verder de nodige waardering voor de jeugdige Christopher Davis en Michelle Foster die als de twee spookverschijningen alle inzet tonen al wordt de effectiviteit van hun optreden dan ook voor het grootste deel ondermijnd door de voor dit verhaal gekozen insteek. Het maakt deze ‘Lost Hearts’ in kwalitatief opzicht al met al tot een aflevering waarin de beklemmende sfeer die elders in deze serie zo geslaagd tot stand komt hier in maar geringe mate aanwezig is en het aanzienlijk achterblijft bij de meer geslaagde verhalen in de ‘Ghost Story for Christmas’ serie.
Frans Buitendijk