Louder Than Bombs (2015)

Regie: Joachim Trier | 109 minuten | drama | Acteurs: Amy Ryan, Jesse Eisenberg, Rachel Brosnahan, Ruby Jerins, Gabriel Byrne, David Strathairn, Isabelle Huppert, Harry Ford, Megan Ketch, Peter Mark Kendall, Charlie Rose, Devin Druid, Venus Schultheis, Jessica Kent, Sean Cullen, Leslie Lyles, Suzanne Savoy, Bridget McGarry, Inna Muratova, Katrina E. Perkins

Ongeveer halverwege ‘Louder Than Bombs’ is te horen hoe de overleden oorlogsfotograaf Isabelle haar werk in de talloze conflictzones op Aarde heeft ervaren. Ze zag zichzelf niet alleen als actief en creatief vastlegger van de waarheid, maar tot haar spijt ook als passief waarnemer. De kloof tussen de oorlogsslachtoffers enerzijds en haar Westerse afkomst anderzijds maakte haar vooral tot toeschouwer. Het zijn geen toevallige opmerkingen. Het rijke ‘Louder Than Bombs’ gaat in zekere zin over kijken. En over bekeken worden.

De dood van Isabelle (Isabelle Huppert), ze is schijnbaar heel gewoontjes in een auto-ongeluk omgekomen, heeft zijn sporen nagelaten bij de nabestaanden. Drie jaar later leven echtgenoot Gene (Gabriel Byrne) en hun twee zonen Jonah (Jesse Eisenberg) en Conrad (Devin Druid) nog altijd in een zelfgekozen en onderling afgezonderde isolatie. Leraar Gene probeert zijn leven weer op te pakken door een vluchtige relatie aan te knopen met een collega. Dat die collega zijn jongste, moeilijk doordringbare zoon onderwijst, is daarbij mooi meegenomen. Het geeft hem de kans om de met zichzelf worstelende tiener wat beter in het oog te houden. Een mogelijkheid die hij niet meer heeft bij zijn uitwonende oudste zoon. Gene’s bedoelingen zijn goed, maar doordat hij zelf geen afstand kan nemen van het verleden verzanden al zijn toenaderingspogingen in niemandsland.

Als prille vader Jonah terug naar het ouderlijk huis komt om de archieven van zijn moeder door te spitten, en de drie voor het eerst in jaren weer bijeen zijn, trekken ze hun persoonlijke muren automatisch verder op. De spanningen lopen gestaag, maar subtiel op. Zeker wanneer een vooraanstaande krant een retrospectief aan Isabelle wil wijden. En er stemmen op gaan dat haar dood een kwestie van zelfmoord was.

Het onvermogen tot communicatie van de personages leidt er toe dat het onbegrip groter wordt. Ze kijken wel, maar zien elkaar niet. Net als Isabelle in haar werk zijn ze zwijgzame toeschouwer geworden van hun eigen levens. De stille lagune die daaruit ontstaat, laat elk geluid tot bomsalvo doorechoën. Naast dit interessante, want doeltreffende, gebruik van geluid speelt ‘Louder Than Bombs’ ook veelvuldig met de tijd. Doordat de film daarbij ook regelmatig van perspectief wisselt, krijgt de toeschouwer effectief inzicht in de handelingen en gedachten van de personages. Maar dat is nog niet alles.

Tegelijkertijd worden de personages in ‘Louder Than Bombs’ nadrukkelijk bekeken. Doordat ze als toeschouwer geen directe grip op hun leven hebben, lijkt hun manier van kijken op onze eigen filmperceptie. De filmkijker als voyeur in optima forma. Het is geen vernieuwende opvatting, maar die voyeuristische inslag krijgt in ‘Louder Than Bombs’ een welhaast perfecte uitwerking. Hoe meer demonen zich uit het verleden openbaren, hoe dichter de toeschouwer op de huid van de personages zit. Door hun ongemakkelijke problemen, leugens en geslotenheid lijken ze van de menselijke norm af te wijken, waardoor het voyeurisme andermaal geïntensiveerd wordt. De geweldige montagesequentie waarin de onzekere Conrad zijn eigen, afwijkende leven beschrijft is daar een treffend voorbeeld van. De mens, lijkenpikker, smult er van.

Het spel van tijd en geluid krijgt in dit licht een extra dimensie. ‘Louder Than Bombs’ kan, in technische zin, gezien worden als een film in een film. Maar vooral, door die optimale en zuivere uitvoering, is ‘Louder Than Bombs’ als het leven zelf. Door de corresponderende zienswijzen wordt de toeschouwer in staat gesteld precies dat te ervaren wat de personages ook doorgaan. Die hoge betrokkenheid maakt de film levensecht. Bovendien, omdat wij daadwerkelijk de personages worden, komt het besef dat ze helemaal niet zo afwijkend zijn. Eigenlijk zijn ze net zoals ons. Mensen.

Wouter Los

Waardering: 5

Bioscooprelease: 18 februari 2016
DVD-release: 21 juni 2016