Macbeth (2006)
Regie: Geoffrey Wright | 109 minuten | misdaad, drama, thriller | Acteurs: Sam Worthington, Victoria Hill, Lachy Hulme, Gary Sweet, Steve Bastoni, Mick Molloy, Matt Doran, Damian Walshe-Howling, Jonny Pasvolsky, Rel Hunt, John Molloy, Miranda Nation, Chloe Armstrong, Kate Bell, Bob Franklin, Simon Scott, Nash Edgerton, Lance Anderson, Kevin Tran, Samuel Tew, Christopher Shen, Anna Anderson, Hai Ha, Nikon Souphan, Ri-Jie Kwok, George Vidalis, Terry Lim, Norman Keller, Charles Lavea-Williams, Socratis Otto, Christopher Kirby, Ruby O’Rourke, Katherine Tonkin, Craig Stott, Corinne Davies, Saskia Sansom, Edwina Wren, Kat Stewart, Louis Corbett, Chris Vance, Jamie-Lee Wilson, Peter Davenport
De Australische regisseur Geoffrey Wright (‘Romper Stomper’) neemt iets te veel hooi op zijn vork met deze moderne hervertelling van het klassieke toneelstuk van William Shakespeare. Wright en actrice Victoria Hill schreven deze eigentijdse versie aan het verhaal, met Australische gangsters in plaats van Schotse edelen, maar hielden – de vele aanpassingen aan onze tijd ten spijt – de oorspronkelijke tekst in stand. Hetzelfde uitgangspunt koos Baz Luhrmann tien jaar eerder, maar ‘Romeo + Juliet’ is het resultaat bepaald niet geworden.
‘Macbeth’ is extreem gewelddadig, met gelikte schietpartijen en bloedige afrekeningen in het criminele circuit van Melbourne. De film zet meteen de toon door te openen met een mislukte drugsdeal (in plaats van een veldslag), waarbij de lijken bij bosjes vallen en het bloed rijkelijk vloeit. Het hoge tempo wordt daarna maar zelden losgelaten, met snelle shots, energiek camerawerk en een opzwepende soundtrack, maar begaat hierbij de zonde om op die vlakken te overdrijven. Af en toe is het onduidelijk wat er nu precies op het scherm gebeurd, is het beeld misselijkmakend schokkerig en leidt de muziek van John Clifford White op sommige momenten alleen maar af. Dat de makers goed naar Tarantino (ook geen minne dialoogschrijver) hebben gekeken, is wel duidelijk. De dialogen tussen de hoofdrolspelers hebben iets gehaast over zich, alsof men graag meteen weer verder wil met het elkaar afmaken. De slotscène is geïnspireerd door DePalma’s ‘Scarface’, waarbij het trucje van de slow-motion overigens erg snel saai wordt. De locaties, de sets en de kostuums zijn trouwens een lust voor het oog en met veel gevoel voor detail uitgewerkt. Maar ook hier schiet men te ver door: was Macbeth’s leren kilt nu echt nodig?
De acteerprestaties zijn nogal onevenwichtig verdeeld. Sam Worthington, die de titelrol vervult, wandelt richtingloos door de film heen. De Macbeth van het toneelstuk is geen held om al te veel sympathie voor te hebben, maar het is wel essentieel dat de kijker zich in zoverre met hem kan identificeren, dat je begrijpt waarom Macbeth handelt zoals hij doet. Dat is de invloed van ambitie, machtshonger, de influisteringen van zijn vrouw, de waanzin en het onvermogen om te stoppen met het bloedbad als de eerste moord gepleegd is. Het is het psychologische portret dat Shakespeare’s karakters zo tijdloos maakt, dat de acties die eruit volgen (of het nu Hamlet’s verlammende besluiteloosheid, Richard III’s verkneukelende slechtheid of Othello’s verterende jaloezie is), ook vierhonderd jaar later nog begrijpelijk en voorstelbaar zijn. Worthington’s Macbeth is vlak en mist de vereiste diepgang, waardoor zijn opkomst en onvermijdelijke ondergang dramatisch nooit uit de verf komt. Zijn Macbeth is geen interessante hoofdfiguur, die zich vol hoogmoed in het verderf stort, maar een haast willoze marionet, die bij de kijker noch sympathie noch een connectie oproept. Iets beter vergaat het Hill, die de naamloze Lady Macbeth speelt en – enkele hysterische momenten daargelaten – een geloofwaardig (en coke-snuivend) personage neerzet. Gary Sweet is een uitstekende Duncan (hier de gangsterbaas, in plaats van de koning) en het is spijtig dat hij al vrij snel het loodje legt. De beste rol bij uitstek is voor Lachy Hulme als de good guy MacDuff. Hadden zijn krachtige uitstraling en talent hem niet tot een prima Macbeth gemaakt? Niet alle bijrolspelers hebben het overigens even makkelijk met het Engels uit de 17e eeuw en het is even wennen om de woorden met een zwaar Australisch accent uitgesproken te horen worden.
Onmiskenbaar de meest bizarre wijziging ten opzichte van het originele stuk is dat de drie heksen die Macbeth’s toekomst voorspellen, drie jonge meisjes in schooluniform zijn (‘The Craft’, iemand?). Zij zijn daarmee niet alleen een stuk jonger en sexier dan in eerdere versies, maar ze delen ook nog het bed met Macbeth, wat een flinke portie onfunctioneel en getatoeëerd naakt oplevert.
Door al het geweld, de flitsende montage, de bombastische muziek en de fantastische aankleding heeft Wright een product afgeleverd dat vooral door de vorm opvalt. Jammer genoeg ontbreekt de inhoud, dat voor een Shakepeariaans drama de doodsteek is.
Hans Geurts