Mad Max: Fury Road (2015)

Regie: George Miller | 120 minuten | actie, avontuur, thriller | Acteurs: Tom Hardy, Charlize Theron, Nicholas Hoult, Rosie Huntington-Whiteley, Zoe Kravitz, Riley Keough, Nathan Jones, Megan Gale, Hugh Keays-Byrne, Josh Helman, Abbey Lee, Courtney Eaton, Debra Ades, Richard Norton, Angus Sampson

‘Mad Max: Fury Road’ is film in zijn puurste vorm. Een film legt bewegende beelden vast, en ‘Fury Road’ is bijna non-stop beweging. Beweging van de meeste opwindende soort. Deze film, waarmee de visionaire filmmaker George Miller zijn klassieke, dertig jaar oude Mad Max-franchise – het debuut van ene Mel Gibson – nieuw leven inblaast, moet je niet kijken maar meemaken. Niet thuis op je televisie (ook al is deze een meter breed), maar in de bios, op het grootste scherm en met de beste geluidsinstallatie mogelijk, en met veel vrienden erbij. Dit is spektakel met een hoofdletter ‘S’.

Één van de eerste films uit de geschiedenis, ‘L’arrivée d’un train en gare de La Ciotat’ van de Franse Lumière broers, liet al in 1896 zien hoe veel indruk een slim in beeld gebracht bewegend voertuig kan maken en hoezeer film een belevenis kan zijn. De overlevering wil dat het publiek tijdens de vertoning van die film in paniek naar de achterkant van de filmzaal rende omdat het leek dat er een trein door het filmdoek heen de zaal in kwam gereden. Dit is waarschijnlijk iets overdreven, maar dat er een emotionele en lichamelijke reactie plaatsvond bij het publiek, is zeer waarschijnlijk.

Tegenwoordig moet een filmmaker voor zo’n reactie wat beter zijn best doen, maar gelukkig hebben we hier te maken met een regisseur die zijn vak verstaat. George Miller is behoorlijk ‘old school’. Negentig procent van ‘Mad Max: Fury Road’ bestaat uit échte beelden, van echte voertuigen en echte acteurs, zonder allerlei computergeanimeerde fratsen. En dat voel je. De acteurs liggen – en vechten – daadwerkelijk op de vele originele, zelf in elkaar geknutselde voertuigen: 150 stuks maar liefst. De wildste, meest creatieve bouwsels komen voorbij gereden. Hele tankwagens met VW Kevers op de voor- en achterkant van de aanhanger gelast, grote monstertrucks, personenauto’s met gigantische rupsbanden eronder, buggies met stalen stekels, en nog veel meer.

Net als de Lumière-broers weet George Miller de toeschouwer te verrassen en te vermaken met boeiende camerastandpunten. Soms heel laag bij de grond, zodat de kijker zich vlak bij de zich door het woestijnzand ploegende wielen bevindt. En dan juist weer heel hoog, om het overzicht te houden op het gevecht, en bijvoorbeeld het effect te zien van de exploderende verfkogels die als noodsignaal worden afgevuurd. Dan weer is de camera flink in beweging en zwiept naar een groot platform op een van de voertuigen waar iemand fanatiek op drums aan het slaan is of een gitarist aan een bungeetouw snoeiende heavy metalklanken uit zijn elektrische, vlammenwerpende gitaar tovert. Of de camera volgt verschillende ‘War Boys’ die aan een soort polsstokken  vastzitten die heen en weer zwiepen, vanwaar ze onze helden belagen. Het is soms net of je naar een voorstelling van Cirque du Soleil zit te kijken.

‘Mad Max: Fury Road’ speelt zich af in een post-apocalyptische wereld, waar geen beschaving is en grote schaarste heerst. De tyrannieke, Immortan Joe (Hugh Keays-Byrne) maakt er met zijn War Boys de dienst uit aangezien hij zich bovenop een grote watervoorraad bevindt, die hij af en toe uit de grond pompt en kort over het naar vocht snakkende gepeupel uitstort. Zijn oorlogsjongens houdt hij voor dat ze een plek krijgen in het paradijselijke Valhalla als ze voor hem sterven. En dat werkt goed. Vol dolle overgave zetten de strijders zich in voor de gunsten van Joe. Als hij zelfs maar naar ze kijkt, worden ze extatisch. Een probleem (voor Joe) is dat hij nog geen waardige opvolger heeft voor de troon. Hij heeft twee kinderen, maar geen van beide is geschikt. De ene, Rictus Erectus, is een dommekracht, en de andere, Corpus Collosus, is een intelligente man met het lichaam van een kind, wat een verwijzing lijkt te zijn naar Master Blaster uit de derde ‘Mad Max’-film: ‘Beyond Thunderdome’. Om toch een waardige opvolger te produceren, houdt hij vijf beeldschone vrouwen gevangen, met het doel ze allemaal te bezwangeren in de hoop dat één van hen een jongen ter wereld brengt. Een vrouwelijke strijder in dienst van Immortan Joe, Imperator Furiosa (Charlize Theron), accepteert dit niet en helpt de in witte doeken gewikkelde vijf vrouwen (waaronder Rosie-Huntington Whitely en Zoë Kravitz) ontsnappen.

Dit is ongeveer de stand van zaken op het moment dat Mad Max (Tom Hardy) zijn intrede doet. Het is niet dezelfde Mad Max als in de eerdere films (zo had hij hier een dochtertje in plaats van een zoontje), maar ook hier wordt hij achtervolgd door geesten uit het verleden, aangezien hij vrouw en kind is verloren en vindt dat hij dit had moeten voorkomen. Tegelijkertijd wil hij wraak nemen op iedereen die hij (indirect) verantwoordelijk acht, en heeft hij een meedogenloos survival instinct. In het begin van de film wordt hij al meteen op de hielen gezeten en gevangen genomen door een stel malloten. Ze kunnen hem goed gebruiken vanwege zijn zuivere bloed. Dus wordt hij geketend, krijgt hij een masker op en wordt hij letterlijk als bloedzak gebruikt voor zwakke, bleke War Boys. En dat gebeurt niet rustig in een behandelkamertje. Nee, aangezien al snel de achtervolging op Furiosa moet worden ingezet, wordt hij voor op een auto gebonden terwijl hij met een infuus verbonden zit aan War Boy Nux (Nicholas Hoult) die achter het stuur zit. Want er is geen tijd te verliezen.

Dit gebrek aan rust kenmerkt het grootste gedeelte van de film. Al na ongeveer een minuut wordt Max achterna gezeten en moet hij rennen (en rijden) voor zijn leven, en dit blijft eigenlijk de hele film zo. Het klinkt vermoeiend om dit twee uur lang te moeten meemaken, maar Miller houdt het verrassend lang interessant. Miller zegt in het persmateriaal dat hij met de ‘Mad Max’-films altijd films wilde maken die overal ter wereld bekeken kunnen worden, zonder ondertitels. Oftewel, dat het een puur audiovisuele ervaring is. Dat is behoorlijk goed gelukt. Gaandeweg komen we wel een en ander te weten over Furiosa en Max, maar heel veel aandacht wordt er niet aan de personages besteed en heel diepgaand is het ook niet. Daarbij werkt het personage van Max het beste als hij zo min mogelijk zegt. Wat dat betreft mist Tom Hardy het charisma en de overtuigingskracht van Mel Gibson. Maar dit kan ook aan de regie liggen. Sommige potentieel emotionele of krachtige scènes slaan dood vanwege het gemompel of de timide houding van Max. En dat is zonde, omdat hij meestal een imponerende en krachtige persoonlijkheid is. Zolang Hardy het bij mysterieuze blikken, intimiderende bewegingen en zijn effectieve vechtscènes houdt, is er gelukkig niets aan de hand. Charlize Theron overtuigt wel voortdurend en is in de film feitelijk het belangrijkste personage, niet Max. Samen met de – uiteindelijk – strijdkrachtige Vijf Vrouwen die voor zichzelf opkomen, en nog een groep andere stoere vrouwen die de zich belachelijk gedragende mannen een koekje van eigen deeg geven, is zelfs het argument te maken dat ‘Mad Max: Fury Road’ een feministische film is. Je zou het niet denken gezien de overdosis blik, benzine, ronkende motoren, en het huizenhoge testosterongehalte in de rest van de film, maar je kunt er niet omheen. De schaarse uitdossing en de onwaarschijnlijke schoonheid van de Vijf Vrouwen lijken dan wel weer overduidelijk bedoeld voor een mannelijke voyeuristische blik, maar de grote portie ‘girl power’ is erg welkom.

Zoals gezegd moet je deze film gewoon beleven. Er kan geen recht worden gedaan aan ‘Mad Max: Fury Road’ door wat scènes of voertuigen te beschrijven. De beleving is ook niet hetzelfde als een willekeurige andere film met veel auto-achtervolgingen. Dit is niet ‘The Fast and the Furious’. Om te beginnen is het ongelooflijk hoe Miller keer op keer zichzelf weet te overtreffen met nieuwe, originele voertuigen, en manieren waarop de verschillende partijen elkaar aanvallen. De film begint al meteen met een adembenemende achtervolging en het houdt gewoon niet op. Maar de ervaring zelf is ook echt ‘episch’. De pompende en theatrale muziek van Junkie XL, de over-de-top aanvalstechnieken en – attributen, de oranjegoude, impressionistische gloed waar het landschap in gehuld is, de grote zand- en rotsvlaktes, de ‘muur’ van wolken die ineens opduikt… het kijkt niet weg als het simpele, rechtlijnig verhaaltje dat het is, maar voelt groots aan, als een opera. Dit was ook de bedoeling, zo heeft Miller laten weten. Hij beschouwt actiefilms sowieso als visuele muziek en vindt ‘Fury Road’ een soort kruising tussen ‘een wild Rock concert en een opera’. Wat een prima omschrijving is.

‘Mad Max: Fury Road’ is qua verhaal of concept niet heel origineel. Feitelijk heeft Miller hier het idee van zijn grootste ‘Mad Max’-succes, ‘Road Warrior’, die ook grotendeels bestond uit achtervolgingen, uitgebouwd en met een groter budget een enorme dosis manische energie geïnjecteerd. Maar je kunt het allemaal wel wíllen, het is nog iets anders om het ook echt klaar te spelen om er alweer zo’n geweldig spektakelstuk van te maken. En ‘Fury Road’ is voor alle actiefilmfanaten de moeite waard, aangezien het talent van de inmiddels zeventigjarige Miller er gewoon vanaf spat. Hij brengt actiescènes opwindend en verfrissend overzichtelijk in beeld. Niet alleen de auto-achtervolgingen, maar bijvoorbeeld ook vuistgevechten weten voortdurend de aandacht vast te houden en spanning op te wekken. Goed, Max zelf blijft soms wat flauwtjes en de plot had wellicht iets afwisselender kunnen zijn, maar in zo’n bijna volmaakt stukje entertainment, zou het bijna ondankbaar zijn om te klagen. De toekomst is mooi: Mad Max is terug.

Bart Rietvink

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 14 mei 2015
DVD- en blu-ray (ook 3D)-release: 14 oktober 2015