Mãe Só Há Uma – Don’t Call Me Son (2016)

Regie: Anna Muylaert | 82 minuten | drama | Acteurs: Naomi Nero, Daniel Botelho, Daniela Nefussi, Matheus Nachtergaele, Lais Dias, Luciana Paes, Helena Albergaria, Luciano Bortoluzzi, June Dantas, Renan Tenca, Marat Descartes, Douglas Luckiys, Ulisses Sakurai

‘Mãe Só Há Uma’ betekent “Er is maar één moeder”, toch luidt de internationale titel ‘Don’t Call Me Son’ (‘Noem mij geen zoon’). Beide titels zijn goed gekozen, maar de Portugese titel dekt de lading net wat beter. ‘Mãe Só Há Uma’ gaat over Pierre, een jongen van een jaar of zeventien. In het dramagenre zou je verwachten dat ‘Mãe Só Há Uma’ met zo’n hoofdpersoon een coming-of-age stempel draagt, maar dat is niet het geval. Pierre is één van die zeldzame filmpersonages, die niet (meer) volwassen hoeft te worden. Hij is volledig op zijn gemak, op feestjes danst en vrijt hij met verschillende meisjes, in zijn band speelt hij gitaar met zijn blauw gelakte nagels en zoent hij met de zanger en in de badkamer maakt hij selfies van zijn rood gestifte lippen en zijn in een kanten string gestoken billen. Maar dan merkt hij dat hij gefotografeerd wordt door iemand in een auto als hij de weg naar school fietst en is zijn moeder ineens veel later thuis dan normaal. En wat later moet hij ineens een DNA-test doen, terwijl zijn moeder dat wanhopig probeert tegen te houden (“Hij heeft een lage bloeddruk”… “Er is nog nooit eerder bij hem bloed afgenomen”).

Omdat Anna Muylaert zich liet inspireren door een beroemd nieuwsfeit uit de Braziliaanse geschiedenis, is het geen spoiler dat Pierre als kind gestolen is. De vrouw die hem opvoedde (zijn vader is inmiddels overleden), is niet zijn biologische moeder. Pierres échte ouders zijn de hemel te rijk dat Pierre nu eindelijk – na zeventien jaar! – teruggevonden is. Pierres moeder – degene die hem ontvoerde – wordt gearresteerd en afgevoerd in een politieauto. Pierre – wiens geboortenaam eigenlijk Felipe is – maakt snel na de schokkende onthulling kennis met zijn biologische ouders en zijn broertje. Het is allemaal hoogst ongemakkelijk. Zijn ouders kunnen hun geluk niet op, maar voor Pierre had dit niet gehoeven. Hij straalt alleen maar onwil en ongemak uit, wat culmineert in een scène die hilarisch zou zijn als het niet zo droevig was: de jongen wordt in een kamer omringd met nieuwe familieleden die zijn terugkeer allang geaccepteerd lijken te hebben en nauwelijks aandacht hebben voor zijn gevoelens.

Anna Muylaert (bekend van het prachtige ‘Que horas ela volta?’ (2015)) schetst op bijna documentaire-achtige wijze de onhandige, maar goedbedoelde pogingen van Pierre/Felipes echte ouders, die het financieel overigens stukken beter hebben dan de vrouw die hem opvoedde, waarbij de meeste sympathie van de kijker natuurlijk uitgaat naar de moeder. Het verhaal wordt aan alle kanten belicht, zodat we ons zowel kunnen verplaatsen in de gevoelens van de gestolen zoon als de emoties van de ouders. Daarnaast gaat er ook flink wat aandacht uit naar de jongste zoon Joca, die weer met zijn eigen problemen kampt, maar door wiens ogen we deze bizarre situatie ook zien en leren begrijpen. Het probleem van ‘Mãe Só Há Uma’ is dat hoewel de emoties van elke betrokkene invoelbaar wordt gemaakt, deze de kijker niet echt lijken te raken.

Echt spannend wil het dan ook niet worden. Het gegeven van een kind wiens identiteit in één klap op zijn kop wordt gezet en de blijdschap die twee volwassenen hebben als hun jarenlange gebeden eindelijk verhoord zijn: de gevolgen laten zich zo ook wel raden, daar hebben we deze film niet voor nodig. Het feit dat Pierre verder zijn grenzen verlegd als reactie op de bemoeienissen van zijn ouders, is begrijpelijk, maar voorspelbaar. Daarbij komt nog dat er veel verhaallijntjes uitgezet worden, maar niet afgemaakt en er een aantal scènes in zitten, die weliswaar een punt proberen duidelijk te maken, maar dat er later zo ingehamerd wordt dat ze overbodig zijn geworden.

Bijzonder feit is dat zowel Pierres biologische moeder als degene bij wie hij opgroeide worden gespeeld door dezelfde actrice (Daniela Nefussi). Haar rol als Glória is wat meeromvattend, maar ze is zo onherkenbaar, dat ze menig kijker overtuigt. Je zou bijna kunnen zeggen: Er is maar één actrice.

Monica Meijer

Waardering: 3

Bioscooprelease: 1 september 2016
VOD-release: 25 januari 2017
DVD-release: 25 januari 2017