Malcolm X (1992)

Regie: Spike Lee | 194 minuten | drama, biografie | Acteurs: Denzel Washington, Angela Bassett, Albert Hall, Al Freeman Jr., Delroy Lindo, Spike Lee, Theresa Randle, Kate Vernon, Lonette McKee, Tommy Hollis, James McDaniel, Ernest Thomas, Jean-Claude La Marre, O.L. Duke, Larry McCoy

‘Malcolm X’ is een indrukwekkende film, die het verhaal vertelt van een bijzondere Amerikaan. Malcolm X (in deze film gespeeld door Denzel Washington) was net als Martin Luther King een strijder van gelijke rechten voor negroïde Amerikanen. Het verschil tussen de twee was echter dat Martin Luther King daarbij samen met de blanke bevolking van Amerika een oplossing wilde zoeken. Hij wilde geen geweld gebruiken. Malcolm X stelde dat hij niet tegen het gebruiken van geweld was, indien dat nodig was. Uit deze film van Spike Lee, blijkt dat de regisseur duidelijk een aanhanger is van Malcolm X. De man wordt door Spike Lee op een boeiende manier geportretteerd. De manier van filmen zorgt er voor dat je als kijker niet anders kan dan meegaan in de denkwijze van Malcolm X. In dat opzicht zou je de film misschien wel een propagandafilm kunnen noemen.

Spike Lee heeft vaker films gemaakt over de positie van zwarte Amerikanen in de Verenigde Staten. Een van zijn bekendste films over dit onderwerp is: ‘Do the Right Thing’ uit 1989, waarin hij de situatie van de zwarte bevolking in de achterstandswijken aan de kaak stelt. In ‘Malcolm X’ gaat Spike Lee verder in op hetzelfde thema, maar dan met een andere insteek. Door het maken van deze biografie, krijgt de kijker een goed beeld over het leven en de ideeën van deze vrijheidsstrijder.  Denzel Washington zet een overtuigende Malcolm X neer. Dat doet hij zelfs zo goed, dat je bij het zien van originele beelden afvraagt of je niet drie uur lang echt naar Malcolm X hebt zitten kijken.  Als er toch een kritische noot over de film geuit moet worden, dan is het de lengte van de film. ‘Malcolm X’ duurt meer dan drie uur en is daarmee toch wel erg lang voor een film met zo weinig actie en zoveel dialogen. Een uur minder aan film had misschien een minder volledig beeld van het leven van Malcolm X gegeven en dat is vast de reden dat Spike Lee hiervoor gekozen heeft. Toch zou een minder lange versie van de film ervoor zorgen dat de kijker beter geboeid blijft.

Eén van de meest indrukwekkende scènes uit de film is de slotscène waarin je Nelson Mandela dezelfde woorden hoort zeggen, die Malcolm X jaren geleden ook al zei. Deze scène doet je als kijker inzien, dat er nog steeds veel misstanden zijn. ‘Malcolm X’ zet je aan het denken over het racismevraagstuk en ook al is de situatie in Nederland misschien niet hetzelfde als in de Verenigde Staten, toch is het thema van ‘Malcolm X’ ook hier nog steeds actueel.

Wietske Uneken

Waardering: 4

Bioscooprelease: 24 juni 1993
Speciale vertoning: Eye Zomerprogramma Sidney Poitier & Denzel Washington 2022