Mammal (2016)
Regie: Rebecca Daly | 96 minuten | drama | Acteurs: Rachel Griffiths, Michael McElhatton, Barry Keoghan, Annette Tierney, Nika McGuigan, Johnny Ward, Joanne Crawford, Annabell Rickerby, Aoife King, Rachel O’Byrne
De Australische tragikomedie ‘Muriel’s Wedding’ uit 1994 was niet alleen voor hoofdrolspeelster Toni Collette de springplank naar internationaal succes; ook Rachel Griffiths, die Muriels beste vriendin en mede-outcast Rhonda speelt, speelde zich in de kijker. “Ik wacht er eigenlijk een beetje op het moment dat ze ontdekken dat ik niet kan acteren,” zou de onzekere Griffiths op de set van ‘Muriel’s Wedding’ gezegd hebben tegen haar tegenspeler Bill Hunter. De Australische acteerveteraan stelde haar gerust: “Rachel, ik wacht daar al veertig jaar op, daar komen ze nooit achter!” In Hollywood zou Griffiths – ondanks grote rollen in onder meer ‘My Best Friend’s Wedding’ (1997), ‘Blow’ (2001, nota bene als moeder van de in werkelijkheid vijf jaar oudere Johnny Depp) en ‘The Rookie’ (2002), en een Oscarnominatie voor beste actrice in een bijrol voor ‘Hillary and Jackie’ (1998) – altijd een buitenbeentje blijven. Haar meest in het oog springende rollen zijn vaak niet op het witte doek, maar in televisieseries als “Six Feet Under” en “Brothers and Sisters”.
Dat het eigenlijk doodzonde is dat Griffiths zo weinig in films te zien is, zien we in ‘Mammal’ (2016), een Iers/Nederlands/Luxemburgse coproductie, geregisseerd door Rebecca Daly, die eerder hoge ogen gooide met haar speelfilmdebuut ‘The Other Side of Sleep’ (2011). Net als in dit film wordt ook in ‘Mammal’ niet alles uitgekauwd en wordt de kijker gedwongen te puzzelen en te onderzoeken wat er precies gaande is en wat de motivaties van de personages zijn. Rachel Griffiths speelt de enigmatische Margaret Brady, een gescheiden veertiger die een anoniem leven leidt in een buitenwijk van de Ierse hoofdstad Dublin. Ze verdient de kost met de verkoop van tweedehands kleding en verhuurt af en toe een kamertje in haar piepkleine rijtjeshuis aan toevallige passanten. Ze leeft haar leven op een nogal mechanische wijze; ze vóelt er niks bij. Het enige moment van de dag waar ze tot leven lijkt te komen, is tijdens het baantjes trekken in het zwembad. Daarin vindt ze haar uitvlucht uit de dagelijkse sleur.
Maar ze vlucht ook weg van haar verleden. Wat er precies gebeurd is, wordt ons kijkers niet zomaar in de schoot geworpen. Maar we krijgen wel af en toe een hint, bijvoorbeeld wanneer Margarets ex-man Matt (Michael McElhatton) onverwachts op bezoek komt om te melden dat hun achttienjarige zoon Patrick spoorloos verdwenen is. Waar bij de meeste moeders zo’n bericht zou inslaan als een bom, doet het Margaret ogenschijnlijk weinig. We ontdekken dat ze haar zoon jaren geleden al de rug toekeerde en de zorg voor de volle honderd procent aan zijn vader overliet. Is het omdat ze niet wil of kan zorgen voor een ander? Dan is het op zijn zachtst gezegd opmerkelijk dat ze zich zo ontfermt over Joe (Barry Keoghan), een jeugddelinquent die ze in elkaar geslagen aantreft in het steegje achter haar winkeltje. Hoewel hij zich afstandelijk opstelt en haar aandacht en interesse in zijn persoon wantrouwt, gaat hij toch op haar aanbod in om tijdelijk in haar logeerkamer in te trekken. Geleidelijk aan ontstaat er een spanningsveld tussen de twee dat het midden houdt tussen dierlijke aantrekkingskracht en moederlijke zorg en betrokkenheid.
Rebecca Daly en coscenarist Glenn Montgomery gaven hun acteurs veel ruimte om hun rollen zelf in te kleuren; alsof ze zelf hun personages ook nog moeten leren kennen. Het resultaat is fascinerend acteerwerk van met name Griffiths, die achter minimale gezichtsuitdrukkingen een complete wereld aan verborgen emoties laat schuilgaan en die een gesloten en geheimzinnig personage als Margaret Brady toch iets warms en sympathieks weet mee te geven. Met Keoghan, die heel naturel speelt, heeft ze een breekbare chemie; Margaret en Joe tasten elkaar constant af en de aard van hun onderlinge relatie wisselt voortdurend. Daly legt alles nauwgezet vast, ondersteund door haar Nederlandse cameraman Lennart Verstegen, die met name in de onderwaterscènes in het zwembad een knap staaltje vakwerk aflevert. De camera observeert en onderzoekt, zonder de kijker in een bepaalde hoek te willen drukken. ‘Mammal’ schiet in het scenario, dat te veel open deuren telt en de zaken soms te simplistisch uittekent, wat tekort, maar maakt dat met de meeslepende performances van Griffiths en Keoghan meer dan goed.
Patricia Smagge
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 14 april 2016