Man to Man (2005)
Regie: Régis Wargnier | 122 minuten | drama | Acteurs: Joseph Fiennes, Kristin Scott Thomas, Iain Glen, Hugh Bonneville, Lomama Boseki, Cécile Bayiha, Flora Montgomery, Alistair Petrie, Hubert Saint-Macary, Mathew Zajac, William McBain, Robin Smith, Theo Landey, Ron Donachie, Patrick Mofokeng, Peter Egan, Solomon Fietse, James Ngcobo, Percy Matsemala, Sello Motloung, Lakshantha Abenayake, Gordon Brown
Toen Darwin in 1859 zijn evolutietheorie verkondigde, werd hij niet alleen voor gek uitgemaakt. Ook wist hij in de wetenschappelijke wereld voor de nodige beroering en onrust te zorgen. Zijn idee dat de mens van de aap afstamt, leverde reacties van ongeloof op. Maar niet voor wetenschapper Jamie Bell en zijn collega’s. Zij zijn ervan overtuigd dat de Afrikaanse pygmee die maximaal 1,50 meter lang wordt de schakel is tussen mens en aap. Er moeten en zullen dus pygmeeën gevangen genomen worden om deze theorie verder te onderzoeken.
De film gaat dan ook met grote vaart en spanning van start. In de donkere oerwouden van Afrika zien we een aantal jagers, waaronder een blanke vrouw met een geweer in haar handen, die wachten tot er twee pygmeeën in de door hun gezette vallen lopen. Net zoals de leeuwen en chimpansees gevangen worden, worden deze bewoners van dit Afrikaanse oerwoud gevangen genomen. Tot verbazing van Dodd en de bewakers vecht Toko, de mannelijke pygmee, fanatiek terug en weet hij Dodd ernstig te verwonden.
Met deze openingsscènes is de sfeer gezet. De historische situatie is geschetst: de blanke geleerden denken het beste te doen, maar zijn zo overtuigd van de eigen superioriteit dat ze niet meer stil staan bij wat ethisch juist is. Met dat gegeven had ‘Man to Man’ een episch drama kunnen worden dat vraagtekens zet bij elke vorm van Westerse verhevenheid. Helaas lukt het ‘Man to Man’ niet om de vinger exact op de zere plek te leggen. Uiteraard voelt iedere kijker waar het ‘m wringt. De beelden zijn dan ook mensonterend. Toko en Likola worden tussen de wilde dieren in het ruim naar Schotland verscheept. Eenmaal in het onderzoeksinstituut worden ze achter tralies ingesloten en worden er onderzoeken gedaan, zoals het opmeten van de herseninhoud.
Zelfs als blijkt dat de twee pygmeeën gevoelens van liefde, jaloezie en heimwee kennen zijn Dodds’ collega’s niet overtuigd dat het medemensen betreft in plaats van een ontwikkelde aap. Als Dodd wel tot die conclusie komt, probeert hij stap voor stap het juiste te doen.
De personages zijn te onecht en daarmee de film te vlak om de kijker in het verhaal te zuigen. Terwijl ‘Man to Man’ op papier alle juiste ingrediënten heeft. Zoals een goede cast: Kristin Scott Thomas als Elena Van den Ende, de vrijgevochten dame die overal haar mannetje staat, in de Afrikaanse jungle, aan het hof van een Afrikaanse koning en in de Engelse stedelijke cultuur. Helaas is haar karakter – en dit geldt voor alle karakters – niet uitgewerkt. De vraag blijft maar malen: wat doet deze Elena in Afrika, wat motiveert haar – behalve het geld – om pygmeeën te vangen? Het verhaal wordt te zakelijk neergezet om maar enige ruimte te bieden aan emotie en daarmee mist de film de kracht om de kijker echt mee te laten leven. Verder dan wat oppervlakkige ontzetting gaat het niet. Jammer. Want deze fase van de Westerse geschiedenis zou best wat meer aandacht mogen krijgen. Al was het alleen maar om zo nu en dan te beseffen dat de nu heersende gedachte niet altijd de juiste is.
Eline Lubberts