Marguerite (2015)

Regie: Xavier Giannoli | 127 minuten | drama | Acteurs: Catherine Frot, André Marcon, Michel Fau, Christa Théret, Denis Mpunga, Sylvain Dieuaide, Aubert Fenoy, Sophia Leboutte, Théo Cholbi, Astrid Whettnall, Vincent Schmitt, Christian Pereira, Martine Pascal, Grégoir Strecker, Jean-Yves Tual, Boris Hybner

‘Mensen mogen zeggen dat ik niet kan zingen, maar niemand kan zeggen dat ik niet gezongen heb’, is een gevleugelde uitspraak van Florence Foster Jenkins (1868-1944), een Amerikaanse sopraan die berucht was vanwege haar gebrek aan zangtalent. Uit opnames blijkt dat ze weinig gevoel voor ritme en toonhoogte had en dat zij nauwelijks in staat was om een noot vast te houden. Desalniettemin werd de steenrijke Florence enorm populair, op haar eigen onconventionele manier. Haar publiek waardeerde haar kennelijk meer vanwege het amusement dat zij hen schonk dan om haar muzikale talent. Critici beschreven haar werk vaak op een dubbelzinnige wijze die wellicht onbedoeld de nieuwsgierigheid van het publiek aanwakkerde. Ondanks haar gebrek aan talent, was Jenkins zelf heilig overtuigd van haar grootheid. Wie het waagde haar uit te lachen, publiek of ‘collega’s, betichtte ze van ‘professionele jaloezie’.

Er verschijnen binnen korte tijd maar liefst twee biografische films over deze bijzondere dame. Stephen Frears werkt aan een Hollywoodversie met niemand minder dan Meryl Streep in de hoofdrol, die in de tweede helft van 2016 moet gaan draaien in de Nederlandse zalen. Uit Frankrijk komt ‘Marguerite’ (2015) van regisseur Xavier Giannoli. Dit is minder letterlijk een biopic, maar is wel degelijk gebaseerd op het leven van ‘La Jenkins’. De hoofdrol is voor Catherine Frot, die we nog kennen uit ‘La tourneuse de pages’ uit 2006. Zij geeft de film, die in de basis vooral komisch is, de nodige tragiek mee. In het Frankrijk van de jaren twintig geeft socialite Marguerite Dumont (Catherine Frot) graag benefietbijeenkomsten in haar weelderige kasteel. Daarbij is ze zelf niet alleen de gastvrouw, maar ook de eregast. De massaal toegestroomde muziekliefhebbers, door haarzelf zorgvuldig geselecteerd, trakteert ze bovendien op een recital, door haarzelf gezongen. Maar al na enkele klanken is duidelijk; Marguerite zingt zo vals als een kraai.

Terwijl Marguerite zich met de regelmaat van de klok vergrijpt aan operaklassiekers, draait het in de film vooral om hoe de mensen in haar omgeving hiermee omgaan. In plaats van dat men haar eerlijk vertelt dat ze geen talent heeft en maar beter een andere hobby kan zoeken, laat men haar gewoon in de waan (in die zin kan het verhaal vergeleken worden met het klassieke sprookje van Hans Christian Andersen, ‘De nieuwe kleren van de keizer’). Haar man Georges (André Marcon) drukt als het maar even kan zijn snor om maar niet geconfronteerd te worden met de vernedering. Hij probeert het Marguerite ook ettelijke keren aan haar verstand te peuteren, maar zijn boodschap komt bij haar totaal niet over. De opportunistische journalist Lucien Beaumont (Sylvain Dieuaide) wil er een slaatje uit slaan en besluit lovende recensies over Marguerite te schrijven, waarin hij haar ‘unieke talent’ en eigenheid roemt. En haar toegewijde butler Madelbos (Denis Mpunga) houdt haar droom in stand door haar alleen de recensie van Beaumont te laten lezen.

De tenenkrommende recitals van Marguerite, en de afschuw die van de gezichten van haar toehoorders druipt, werken behoorlijk op de lachspieren. Maar dat de diva, die ze duidelijk niet allemaal op een rijtje heeft, zelf geen enkel benul heeft dat ze zo vals zingt als een schorre kraai en zichzelf compleet belachelijk maakt, geeft het verhaal in feite een tragische ondertoon. Met name de motieven die de mensen in haar omgeving hebben, vormen de basis van die tragiek. Zijn ze laf of hypocriet, ordinaire zakkenvullers of bikkelhard? Zijn ze bang om Marguerite te kwetsen? Feit is natuurlijk dat zij een dusdanig dikke plaat voor haar hoofd heeft, dat ze het niet eens wíl horen dat ze niet in de wieg gelegd is als zangeres. Dat maakt het in feite nog wranger dat ze steeds verder doordraaft, op steeds grotere podia. Trek een parallel met de eenentwintigste eeuw – en programma’s als ‘The Voice of Holland’ – en oordeel zelf of we een stap vooruit hebben gedaan of niet.

‘Marguerite’ is tot in de puntjes verzorgd, met gedetailleerde sets en decors en werkelijk schitterende outfits. Het acteerwerk is degelijk, met als absolute uitschieter Catherine Frot, die een in wezen karikaturale rol iets tragisch en aandoenlijks geeft. Deze film over Florence Foster Jenkins is alvast geslaagd; nu maar eens kijken wat Frears en Streep ervan bakken.

Patricia Smagge

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 15 oktober 2015
DVD-release: 1 maart 2016