Maria (2024)

Regie: Jessica Palud | 104 minuten | biografie, drama | Acteurs: Anamaria Vartolomei, Matt Dillon, Giuseppe Maggio, Céleste Brunnquell, Yvan Attal, Marie Gillain, Jonathan Couzinié, Mélissa Barbaud, Capucine Brunet, Anne Suarez, Arthur Beaudoire, Stanislas Merhar, Arthur Verret, Aurélie Garault, Frédéric Moulin, Edgar Guille, Patrice Tepasso, Mas Belsito, Jérémy Charvet, Alice Suquet, Swann Dupont, Hugues Gemignani, Xavier Brossard, Laetitia Fourcade, Vincent Bramoullé, Judith Henry, Jean-Jacques Marnier, Charlotte Jiminez Schaff, Léo Jiminez Schaff, Camille Archambeaud, Annaig Briand, Jean-Marie Mendiant, Yann Denécé, Fabienne Rocaboy, Christophe Grégoire, Eugénie Gaudel, Alexis Corso, Jean-Baptiste Le Vaillant, Manuel Severi, Hugo Becker, Laurent Jumeaucourt, Clément Bertani, Elisa Sommet

‘Maria’ is een docudrama waarin passages uit het leven van Maria Schneider (1952-2011) worden nagespeeld. Schneider heeft in 1972 mondiale bekendheid verkregen door haar rol van Jeanne, minnares van Paul, gespeeld door Marlon Brando (1924-2004) in ‘Last Tango in Paris’. Deze film bevat veel erotische scènes mogelijk gemaakt door de seksuele revolutie in de jaren zestig van de vorige eeuw. De scène die de meeste opschudding veroorzaakte is die waarin Schneider anaal verkracht wordt door Marlon Brando. Dit was een opzetje tussen regisseur Bernardo Bertolucci (1941-2018) en Brando, waarvan Schneider niet op de hoogte was. Bertolucci verdedigde deze opname door te stellen dat hij de reactie van Schneider als een meisje wilde zien (ze was 19 jaar ten tijde van de opname) en niet die van een actrice.

Het veelvuldig gelauwerde boek ‘Tu t’appelais Maria Schneider’ (2018) geschreven door Maria’s nicht Vanessa Schneider staat aan de basis van de film. We zien hoe Maria gecast wordt voor ‘The Last Tango in Paris’ en de gevolgen die deze film voor haar en voor haar carrière heeft gehad. Een aantal van die scènes wordt in ‘Maria’ nagespeeld, waaronder de hierboven genoemde. Uit de film blijkt dat de gevolgen van ‘The Last Tango in Paris’ voor Maria zeer nadelig zijn geweest. Zij werd uitgekotst door de behoudende filmkijkers en verviel teleurgesteld in drank- en drugsgebruik. Tot zover de inhoud van de film. In de werkelijkheid heeft Maria Schneider nog in vele films gespeeld en niet de minste: denk bijvoorbeeld aan ‘The Passenger’ (1975, met Jack Nicholson). Haar filmografie omvat bijna 50 films, maar helaas voor haar is ‘The Last Tango in Paris’ altijd aan haar blijven kleven.

Bij docudrama’s en films met een historisch karakter is altijd een belangrijke vraag of iets gebeurd is zoals het wordt weergegeven of was het anders? Deze vraag is niet moeilijk te beantwoorden in het geval van “Maria’. De film laat een beperkte selectie zien van haar leven en de invloed die de film heeft gehad voor Maria Schneider. Daarmee is de titel ‘Maria’ misschien iets te ambitieus omdat regisseur Jessica Palud (1982, die opvallend genoeg haar carrière in de filmwereld begon als een stagiaire op de filmset van Bertolucci’s ‘The Dreamers’ in 2003) slechts een paar schetsen van haar leven verfilmt.

De titel ‘The Last Tango van Maria Schneider’ zou meer op zijn plaats zijn geweest omdat de film feitelijk alleen over dat deel van haar leven gaat. De controverses tussen Maria en de twee mannen in kwestie, Brando en Bertolucci, blijven feitelijk onbesproken. Slechts aan het einde blijkt dat Maria Bertolucci niet meer wil kennen. Volgens sommige bronnen is zij tot zijn dood wel bevriend gebleven met Marlon Brando. In het debat over deze kwestie zoals dat mede naar aanleiding van ‘Maria’ weer is aangezwengeld, wordt aan beide mannen verweten dat zij over de rug van deze jonge vrouw, Maria was dus 19 en Brando was 50, hun zin hebben doorgedreven. Zij hadden daarbij totaal geen oog voor de mogelijke gevolgen van hun daad. Een van haar vriendinnen claimt dat de film haar leven geruïneerd heeft. Dat is geen geringe uitspraak over zo een jonge vrouw.

Maria Schneider besloot om na deze film geen naaktscènes mee te doen. Hoewel ze na 1972 veel rollen kreeg aangeboden, weigerde ze in te gaan op uitnodigingen voor films waarin ze naakt moest optreden. Ze kon haar filmcarrière eigenlijk pas weer opnemen toen ze de gevolgen van ‘The Last Tango’ – de drank, het drugsgebruik, het afkicken in een kliniek in Rome – voorbij was.

Al met al is ‘Maria’ een aangrijpende film waarbij Maria op fantastische wijze vertolkt wordt door de Roemeense Anamaria Vartolomei (1999). De Amerikaanse Matt Dillon (1964) zet een uitstekende Marlon Brando neer. De rollen van de anderen, Giuseppe Maggio als Bertolucci, Célest Brunnquel als Noor, de vriendin van Maria, en Yvan Attal als de vader van Maria, zijn tamelijk eendimensionaal.

Een prima en aangrijpende film dus met een beperkte reikwijdte maar met een behoorlijke intensiteit en diepte. Tenslotte toch een woord van kritiek over de Nederlandse ondertiteling. Als je als Nederlandse kijker het uitsluitend moet doen met de ondertiteling word je tekortgedaan. Het is vaker te merken in Franstalige films dat de vertaling matig is of soms zelf onder de maat, en dat is jammer.

Ton IJlstra

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 3 oktober 2024