Marnie (1964)
Regie: Alfred Hitchcock | 130 minuten | drama, thriller, romantiek | Acteurs: Tippi Hedren, Sean Connery, Diane Baker, Louise Latham, Martin Gabel, Bob Sweeney, Milton Selzer, Mariette Hartley, Alan Napier, Bruce Dern, Henry Beckman, S. John Launer, Edith Evanson, Meg Wyllie
“Als je ‘Marnie’ niet goed vindt, vind je Hitchcock niet goed. Als je niet van ‘Marnie’ houdt, hou je niet van films.” Dat zegt althans de filmcriticus Robin Wood in de documentaire ‘The Trouble with Marnie’, te vinden op dvd van de film uit de Alfred Hitchcock Collection van Universal. ‘Marnie’ wordt veelal gezien als de laatste échte klassieker van Hitchcock, vooral ook omdat het de laatste film was waarbij Hitch samenwerkte met de mensen die hem hadden geholpen van films als ‘Psycho’, ‘North by Northwest’ en ‘Vertigo’ tot een succes te maken; componist Bernard Hermann, editor George Tomasini en cinematograaf Robert Burks. De films die the master of suspense na ‘Marnie’ zou maken, zouden stuk voor stuk de magie missen die hun voorgangers tot klassiekers maakten. Zelfs Hitchcock kon het dus niet alleen!
‘Marnie’ is een bewerking van het gelijknamige boek van Winston Graham. Marnie (Tippi Hedren) trekt al rovend van stad naar stad. Ze neemt telkens weer een nieuwe identiteit en een nieuw uiterlijk aan, liegt de hele boel bij elkaar en zodra ze haar buit binnen heeft, vertrekt ze weer net zo snel als ze kwam. In Philadelphia heeft ze haar zinnen gezet op de kluis van uitgeverij Rutland & Co. De eigenaar Mark Rutland (Sean Connery) herkent haar echter; hij doet zaken met Marnies vorige slachtoffer. Hij besluit echter het spelletje mee te spelen. Mark heeft namelijk zo zijn eigen plannen met Marnie.
Hoe dichter hij bij haar komt, des te duidelijker wordt het voor hem dat er iets grondig mis is met haar. Zo heeft ze bijvoorbeeld een merkwaardige angst voor onweer en de kleur rood. Vlak nadat Marnie de kluis van Rutland leeggeroofd heeft, vindt Mark haar. In plaats van dat hij haar aangeeft bij de politie, dwingt hij Marnie om met hem te trouwen. Voor de getormenteerde vrouw zit er niets anders op. Eenmaal getrouwd besluit Mark tot op de bodem uit te zoeken wat er mis is met zijn vrouw. Waarom mag hij haar niet aanraken? Bij het ontrafelen van het mysterie wordt hij bovendien nog dwarsgezeten door zijn jaloerse schoonzus, die Mark het liefst voor zichzelf houdt.
Hitchcock zou Hitchcock niet zijn als hij niet bepaalde grenzen zou overschrijden. In ‘Marnie’ zijn het vooral de thema’s (seks en psychische stoornissen) die controversieel waren ten tijde van de première. Freudiaanse thema’s hebben Hitchcock altijd al aangesproken en van al zijn films komt die fascinatie in ‘Marnie’ het meest tot uiting. De geruchten gaan dat Hitchcock – die zijn heimelijke liefde voor Hedren onbeantwoord zag – zijn hoofdrolspeelster het niet gemakkelijk heeft gemaakt op de set. De regisseur was zo verbolgen over het feit dat de actrice geen relatie met hem wilde, dat hij haar na ‘Marnie’ op diverse manieren heeft geprobeerd tegen te werken in haar carrière. Hitch kon je als acteur maken of breken, daar weet Hedren – de moeder van Melanie Griffith – alles van.
Hedren was aanvankelijk tweede keuze. Hitchcock wilde met de film een glorieuze comeback van een van zijn andere muzen, Grace Kelly, genereren. Maar het hof in Monaco – Grace was inmiddels getrouwd met Prins Rainier – hield dat tegen. Hedren kreeg de rol, maar is niet getalenteerd genoeg om zo’n complexe en veeleisende rol op zich te nemen. Ze valt dan ook zwaar door de mand. Gelukkig wordt dat gemis deels opgevangen door Sean Connery, die als de charmante maar manipulatieve Mark Rutland een van de beste rollen van zijn carrière neerzet. Het zegt genoeg dat je voor zijn personage meer sympathie op kunt brengen dan voor de eigenlijke protagonist Marnie. Wanneer Connery een betere en meer overtuigende actrice tegenover zich had gehad, dan was het contrast tussen de labiele en kwetsbare vrouw en de dominante, manipulatieve man veel sterker geweest. In de bijrollen vallen vooral Diane Baker (onder meer bekend van ‘The Silence of the Lambs’) en Louise Latham (‘The Sugarland Express’) op als respectievelijk Marks jaloerse schoonzus en Marnies repressieve moeder.
Er zijn nog enkele minpuntjes te noemen aan ‘Marnie’. De feministen onder de filmkijkers zullen niet zo blij zijn met het onbeschaamde seksisme dat wordt getoond. Mark gelooft echt dat de frigide Marnie zijn prooi, zijn eigendom is. Terwijl het arme kind eigenlijk gewoon heel hard psychische hulp nodig heeft. Bovendien duurt de film met zijn 130 minuten vrij lang – al was dat met een andere actrice in de hoofdrol misschien minder opgevallen. Ook doet het decor enigszins goedkoop en nep aan. Al met al valt te concluderen dat ‘Marnie’ zeker niet de beste film van Hitchcock is. Desondanks blíjft het een film van de meester en is het verplichte kost, zeker voor mensen die houden van zijn overige werk.
Patricia Smagge
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 24 december 1964