Mary J Blige’s My Life (2021)

Regie: Vanessa Roth | 82 minuten | documentaire, muziek | Met: Mary J. Blige, Alicia Keys, Sean ‘Diddy’ Combs, Taraji P. Henson

R&B sterren had je eind jaren tachtig, begin jaren negentig genoeg. Gezegend met een fluwelen stemgeluid bezongen ze veelal de liefde. De ene keer dansbaar, de andere keer als een zwoele ballad. Mary J. Blige was begin jaren negentig een opkomende zangeres die over net zo’n zoetgevooisd stemgeluid beschikte. Amper 21 was ze toen ze in 1992 haar debuutalbum ‘What’s the 411?’ uitbracht. De plaat werd direct een daverend succes; nog niet eerder combineerde een vrouwelijke R&B zangeres haar vocalen met de stevige beats die de hiphop kenmerken. Maar met het album dat ze daarna zou maken, ‘My Life’ uit 1994, maakte Blige pas écht indruk. De zangeres maakte een roerige tijd door en beschreef dat met het hart op de tong in haar liedjes. Muziek maken als therapie om de trauma’s uit je nog jonge leven in kaart te brengen, te reflecteren en lessen te trekken uit het verleden; het is de Blige die we inmiddels ook aan deze zijde van de oceaan kennen en het is die openhartigheid die ervoor zorgt dat we haar allemaal denken te kennen. Want ze mag dan al 25 jaar een superster zijn, doordat ze haar persoonlijke sores met haar fans deelt behoudt ze het imago van het ‘meisje van de straat’.

Ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van ‘My Life’ in 2019 hield Blige enkele jubileumconcerten in de VS, maar werd tevens een documentaire gemaakt over het legendarische album, dat later een plekje zou bemachtigen in de prestigieuze Top 500 Albums of All Time van Rolling Stone Magazine. Met name het feit dat Blige zich als eerste ongepolijste vrouwelijke R&B artiest een weg wist te banen in de keiharde wereld van de entertainmentindustrie, en in de jaren nadien niets van haar authenticiteit inleverde, draagt bij aan haar status als icoon van de Amerikaanse muziek. Zelfs als haar muziek totaal niet jouw ‘stijl’ is, gelóóf je haar verhaal. Iemand als Amy Winehouse had die kwaliteit ook; het talent om haar persoonlijke tragiek via de muziek voelbaar te maken, over te brengen en met de buitenwereld te delen.

De door Vanessa Roth geregisseerde documentaire blikt met Blige en andere betrokkenen terug op die beginjaren en op de totstandkoming van het iconische album ‘My Life’. Aan de hand van oude foto’s en korte animaties schetst Roth een beeld van de roerige jeugd van Blige in ’the projects’ in Yonkers, waar ze op dagelijkse basis geconfronteerd werd met geweld jegens vrouwen, verslaving en misbruik. Ervaringen die haar vormden voor het leven. Toen ze zeventien was werd ze na een opnamesessie in een winkelcentrum ontdekt door Uptown Records-oprichter André Harrell, die in 2020 overleed en aan wie de film ook is opgedragen. Aanvankelijk dreigde de platenbazen van haar een dertien-in-een-dozijnzangeresje te willen maken, maar Harrell koppelde haar aan de eveneens piepjonge A&R Sean ‘Diddy/P. Diddy/ Puff Daddy’ Combs, die haar op de goede weg hielp. Haar debuutalbum maakte in één klap een grote ster van haar, wat het lastig maakte voor Blige om haar hoofd erbij te houden. Gevechten met drank, drugs, depressie en een getroebleerde relatie met Jodeci-zanger Cedric ‘K-Ci’ Hailey zorgden ervoor dat ze compleet uit balans aan haar tweede plaat begon. De pure wanhoop die ze voelde, verwerkte ze in haar muziek. In de film onderschrijven muziekproducent Chucky Thompson en songwriter Big Bub dat de schrijf- en opnamesessies voor Blige therapeutisch werkten. Ze durfde het heft in eigen handen te nemen, haar eigen ervaringen te verwerken in haar lyrics en via haar muziek te delen met haar fans. Voor een zwarte artiest, een vrouw van pas 23, was dat in die tijd behoorlijk bijzonder.

‘Mary J Blige’s My Life’ krijgt volop medewerking van de direct betrokkenen, niet in de laatste plaats van Mary J. Blige zelf. De zangeres staat namelijk als een van de executive producers van de film op de rol en dat is meestal een teken dat de documentaire niet al te kritisch van toon is. De ’talking heads’ die gestrikt werden, zijn voornamelijk artiesten die samenwerkten met Blige (Nas, Method Man, Alicia Keys) en beroemde fans (Tyler Perry, Taraji P. Henson) die vooral heel lyrisch zijn over het album en over Blige, wat van deze film een oppervlakkige hagiografie maakt. Van de jubileumconcerten uit 2019 hadden we ook wel wat meer beeldmateriaal willen zie dan we nu krijgen. Want daar gaat het tenslotte om: de muziek. De beelden van het contact dat Blige heeft met de fans, maken overigens wel wat goed. Want de betekenis van de muziek voor de fans, die vertellen in de liedjes troost en steun te vinden, komt het krachtigst bij de kijker binnen. Wat doet dit met Blige, dat is wat we willen weten. Maar een concreet antwoord op die vragen krijgen we niet. Centraal staat de totstandkoming van een legendarisch album, maar beelden vanuit de opnamestudio krijgen we maar zeer beperkt opgediend. Een andere gemiste kans is het feit dat talloze vragen onbeantwoord blijven, waardoor de film enorm oppervlakkig blijft en niet inzichtelijk maakt hóe diep Blige moest gaan om het album te maken, tegen welke drempels ze aanliep, hoe ze het succes later wél het hoofd heeft leren bieden, welke invloed ‘My Life’ heeft gehad op haar latere werk, et cetera.

Het is duidelijk dat Blige als uitvoerend producent de complete controle heeft gehouden in wat ze wel en wat ze niet wil delen. Wellicht uit zelfbescherming? Dat is natuurlijk haar goed recht. Maar het doet wel afbreuk aan de kwaliteit van deze documentaire, die derhalve een stuk minder openhartig is dan de muziek die er zo lyrisch in besproken wordt.

Patricia Smagge

Waardering: 2.5

VOD-release: 25 juni 2021 (Prime Video)