Mascarade (2022)

Regie: Nicolas Bedos | 135 minuten | misdaad, drama | Acteurs: Pierre Niney, Isabelle Adjani, François Cluzet, Marine Vacth, Emmanuelle Devos, Laura Morante, Charles Berling, James Wilby, Nicolas Briançon, Marie Fabre, Philippe Uchan, Christiane Millet, Marie Zabukovec, Bruno Raffaelli

‘De Franse Riviera is een zonnige plek voor schimmige types’, zo omschreef schrijver W. Somerset Maugham het meest oostelijke deel van de Côte d’Azur ooit. Die omschrijving inspireerde filmmaker Nicolas Bedos – die eerder indruk maakte met ‘La belle epoque’ (2019) – tot het schrijven van een roman, losjes gebaseerd op een volgens hem zelf ‘beklagenswaardige periode uit zijn leven’. “Ik was 23 en dreigde weg te zakken in ledigheid en andermans geld. Je zou kunnen zeggen dat ‘Mascarade’ gaat over een verloren ziel die onderhouden wordt door rijke oudere vrouwen en die op het punt staat hard te vallen voor een andere verloren ziel die zich laat onderhouden door oudere mannen. En hun relatie zal leiden tot een kolossaal romantisch bedrog. Maar tegelijkertijd is het een verhaal over een latente oorlog tussen mannen en vrouwen én tussen verschillende generaties. Daarnaast is het een uiterst subjectief portret dat ik wilde schetsen van de Riviera.” Ambities genoeg, maar het boek kwam er nooit omdat Bedos telkens vastliep. “Waarom maak je er geen film van, stelde mijn toenmalige partner voor. Ik ben een stuk zelfverzekerder als scenarioschrijver dan als romancier!”

De oplichterskomedie ‘Mascarade’ (2022) opent met de eerdergenoemde quote van Somerset Maugham. Alsof Bedos direct duidelijk wil maken welke kant zijn film opgaat: in deze film wordt er gelogen, bedrogen en gemanipuleerd dat het gedrukt staat en als kijker verwacht je niet alleen dat de personages in de maling genomen worden, maar jijzelf ook. Het begin is in elk geval spectaculair, met een openingsscène waarin niet alleen personages worden geïntroduceerd, maar waarin direct de kaarten worden geschud. Direct aan het begin van de film zien we waar het verhaal eindigt: met het neerschieten van Margot (Marine Vacth). Daarna belanden we eerst in een rechtszaak die een direct gevolg is van die aanslag, alvorens we nader kennismaken met de hoofdrolspelers van dit verhaal. Adrien (Pierre Niney) maakte ooit furore als balletdanser, maar een ongeluk gooide roet in het eten. Zijn danscarrière is voorbij, en Adrien heeft eigenlijk nooit een vak geleerd dus heeft hij besloten als een soort luxe gigolo te teren op de rijkdom van oudere vrouwen. Zijn nieuwste verovering is actrice op leeftijd Martha Duvall (Isabelle Adjani in een groteske rol die doet denken aan Gloria Swanson in de Wilder-klassieker ‘Sunset Boulevard’ (1950)), ooit een grote ster maar inmiddels afgeserveerd omdat ze de 50 gepasseerd is. Zij heeft hem onder haar vleugels genomen, in de veronderstelling dat hij een schrijver is die vanuit haar luxueuze villa met uitzicht op zee in alle rust zijn debuutroman kan voltooien. In ruil daarvoor mag zij met haar jonge vlam aan haar arm pronken op feestjes van de Zuid-Franse elite. Op één van die feestjes ontmoet Adrien echter een vrouw van zijn eigen leeftijd voor wie hij onmiddellijk valt: Margot. Zij blijkt zijn vrouwelijke evenknie en heeft het gemunt op de oudere zakenman Simon (de altijd oerdegelijke François Cluzot). Samen met restauranthouder Giulia (Laura Morante), die door toedoen van Simon haar goedlopende zaak is kwijtgeraakt (en tevens een voormalig liefje van Adrien), bedenken de jonge oplichters een sluw plan om de argeloze Simon in de val te lokken

Films waarin niets is wat het lijkt, waarin het ene personage nog meer liegt en bedriegt dan het andere – dat zijn doorgaans de krenten in de pap. Films waar je reikhalzend naar uit kunt kijken, omdat je je er zo lekker in kunt laten meeslepen. Met zijn indrukwekkende cast (de altijd innemende Emmanuelle Devos hebben we nog niet eens genoemd; zij speelt Simons echtgenote), zonovergoten en in luxe badende setting en de belofte van manipulatie en bedrog zijn de verwachtingen voor ‘Mascarade’ hooggespannen. Maar Bedos maakt de verwachtingen niet helemaal waar. Er zijn in het verleden vele films gemaakt over oplichters, en ‘Mascarade’ leent zo’n beetje bij al die films wel íets. Misschien nog wel storender dan dat gebrek aan originaliteit is het feit dat protagonisten Adrien en Margot totaal geen sympathie opwekken. In tegenstelling tot hun slachtoffers, terwijl die juist de verwende elite representeren. Vacth weet onze aandacht desondanks wel vast te houden, door haar hypnotiserende screen presence. Niney daarentegen komt totaal niet uit de verf als gehaaide, womanizende oplichter. Sowieso zijn de vrouwen in deze film de mannen de baas: de vrouwenrollen zijn veel smeuïger en uitdagender dan de mannenrollen.

Al het bovenstaande hadden we door de vingers gezien als ‘Mascarade’ een briljante plotwending had gehad die vanaf de eerste minuut omineus boven de personages had gehangen, als een onweerswolk die groter en groter wordt tot het noodweer losbreekt. ‘Mascarade’ heeft zeker een plotwending die de zaken in een nieuw licht zet, maar de overdonderende verrassing waar we ons zo op hadden verheugd blijft uit. Wie goed heeft opgelet kan het weten, want aan het begin van de film wordt letterlijk een ondubbelzinnige hint gegeven van waar het uiteindelijk op zal uitdraaien. Wat dan weer wel voor de film spreekt is het vermakelijke, cynische commentaar dat Bedos levert op de ongelijkheid tussen klassen en seksen. Maar hij zal vast niet de bedoeling hebben gehad dat zijn kijkers meer meeleven met degenen die ze zouden moeten verachten dan met zijn beoogde helden…

Patricia Smagge

Waardering: 2.5

Bioscooprelease: 25 mei 2023