Mascotte (2023)

Regie: Remy van Heugten | 100 minuten | drama | Acteurs: Geert Van Rampelberg, Stijn Westenend, Maartje Remmers, Joes Brauers, Lieke van den Broek, Soumaya Ahouaoui, Leopold Witte, Hanna Obbeek, Arabi Ghibeh, Glenn Coenen, Hugo Haenen, Liam Jeans, Lieneke le Roux, Gilles Biesheuvel

De zwijgzame Jerry (Liam Jeans) heeft een misvormd gebit sinds zijn geboorte. Wanneer hij en zijn dartele moeder Abby (Maartje Remmers) terugkomen van haar werk, een zorgcentrum voor gehandicapten, waar ook hij geregeld helpt, zegt ze tegen hem voor de zoveelste keer dat hij de mooiste zoon op aarde is. Jerry neemt Abby’s complimenten ter harte maar worstelt ook met zijn rol in het gezin en de stap naar volwassenheid. Meer dan een grote broer alleen voelt hij zich verantwoordelijk voor de bon vivant Abby en zijn zusje Emine (Frederike van Oordt). Zijn gemoed vernauwt en verdonkert als moeders zich weer eens inlaat met een nieuwe vlam. Om zijn frustraties af te reageren neemt hij deel aan illegale straatgevechten tussen voetbalsupportersverenigingen.

De afwezige vader drukt een grote stempel op het gezin. De verlegen Emine wil graag contact met hem (een naamloze rol voor Geert van Rampelberg), maar Jerry en Abby zijn faliekant tegen. Volgens moeder en zoon was het gezinsleven met deze man een hel, omdat hij onder meer Jerry vernederde met zijn aangeboren afwijking en last had van losse handjes. Abby heeft de grootste moeite gedaan om uit deze relatie te stappen.

Echter, zegt men niet: zo vader, zo zoon? Wanneer binnenvetter Jerry te horen krijgt dat het zorgcentrum waar Abby al jaren werkt de deuren moet sluiten, en ze ook haar baan verliest, knapt er iets bij hem. Alles en iedereen moet het daarna ontgelden. De adrenaline van de illegale knokpartijen biedt hem steeds minder soelaas. De zeventienjarige jongen belandt in een vicieuze cirkel van gewelddadig en zelfdestructief gedrag.

Moeder en zoon hebben een licht ontvlambare chemie. Hun innige band verraadt zelfs een incestueuze ondertoon. Maar de film flirt eerder met dit controversiële gegeven dan dat het er expliciet op ingaat, in ieder geval niet zoals het incestdrama ‘Luna’ (Bernardo Bertolucci, 1979). Daarnaast laat het verhaal in het midden of deze relationele dynamiek een echte rol speelt bij de neerwaartse spiraal waarin de tiener zit. Het lijkt het recalcitrante gedrag voornamelijk te verbinden aan de verknipte relatie met zijn biologische vader. Ook helpen de preoccupatie met hooliganisme, het onstabiele thuisleven en de over seksualisering van relaties on- en offline niet.

Waar gehakt wordt, vallen spaanders. Onder andere de rol van zusje Emine lijdt onder het overvraagde verhaal. En hoewel de confrontatie met de vader intens is gespeeld, komt het moment suprême tamelijk uit de lucht vallen. En zo zijn er meer scènes die vol potentie zitten. Ook voegt regisseur Remy Heugten nog even een scheutje lokale politieke intrige aan het geheel toe, alsof het een neefje van ‘Taxi Driver’ (Martin Scorsese, 1976) betreft, maar dan aan het Scheveningse strand. De aantrekking en afstoting tussen moeder en zoon is nog het meest intrigerende en krijgt voldoende ademruimte. Al met al vergt het moed om te investeren in deze gevoelige, zo niet explosieve onderwerpen. Jammer dat ‘Mascotte’ dan de plot uit het oog verliest.

Roy van Landschoot

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 2 februari 2023
Speciale vertoning: IFFR 2023