Matilda (1996)
Regie: Danny DeVito | 93 minuten | drama, komedie, avontuur, familie, fantasie | Acteurs: Mara Wilson, Danny DeVito, Rhea Perlman, Embeth Davidtz, Pam Ferris, Paul Reubens, Tracey Walter, Brian Levinson, Jean Speegle Howard, Sara Magdalin, R.D. Robb, Gregory R. Goliath, Fred Parnes, Kiami Davael, Leor Livneh Hackel, Jaqueline Steiger, Jimmy Karz, Michael Valentine, Liam Kearns, Mark Watson, Kira Spencer Hesser, Rachel Snow
Ontzetting uit de ouderlijke macht. Dat wens je de vader en moeder van Matilda toe vanwege haar langdurige verwaarlozing. Deze begint al wanneer zij als pasgeboren baby in een losse Maxi-Cosy in de achterbak van de auto heen en weer vliegt. Nog een voorbeeld? Een vriendelijke monoloog van Matilda’s vader na haar kritiek op de verkoop van slooprijpe auto’s: “I’m smart, you’re dumb. I’m big and you’re little. I’m right, you’re wrong!” Danny DeVito en Rhea Perlman zijn in werkelijkheid ook een echtpaar. Je mag hopen dat hun drie kinderen liefdevoller zijn opgevoed.
Matilda wil dolgraag naar school. Maar eenmaal op school, blijkt de samenvatting van het pedagogisch beleidsplan op een bord in Matilda’s klaslokaal te staan: ‘If you’re having fun, you’re not learning.’ De hoofdjuf, Bulstronk (Pam Ferris), zorgt er zeker voor dat de kinderen weinig plezier hebben: eenzame opsluiting en mishandeling vormen de Bulstronk leermethodes. In het werk van Roald Dahl is machtsmisbruik een regelmatig terugkerend onderwerp. Zijn eigen jeugd in kostscholen zal hem waarschijnlijk hier gevoelig voor hebben gemaakt.
Matilda houdt zich gelukkig staande, ondanks het fysieke en psychische geweld thuis en op school. Ze krijgt aandacht en liefde van juffrouw Engel (Embeth Davidtz); een juf die zich daadwerkelijk engelachtig gedraagt. Bovendien is Matilda een kleine superheld die mensen en dingen kan verplaatsen zonder ze aan te raken. Ze verzet zich niet met woorden, maar met daden.
In het oorspronkelijke boek, dat verder vrij nauwgezet wordt gevolgd, oefent Matilda haar telekinetische krachten met een sigaar. De voor een kinderfilm ongepaste sigaar is verdwenen. Trouwens, in het boek verdwijnen Matilda’s krachten na in een hogere klas te zijn geplaatst. De film wijkt op nog een punt af. Er is een episode waarin Matilda een dierbare pop van juffrouw Engel via haar krachten terug weet te krijgen. De pop heet ‘Lissy Doll’, fonetisch bijna gelijk aan ‘ Liccy Dahl’. De weduwe van Roald is een medeproducent van deze film. ‘Matilda’ is opgedragen aan Suzie Wilson, de moeder van Mara Wilson. Suzie Wilson overleed tijdens de filmopnames aan borstkanker. Elke glimlach van Matilda snijdt met die wetenschap door het hart.
Deze recensie klinkt zwaarmoedig, maar ‘Matilda’ is juist een geslaagd lichtvoetige film met een Talking Heads-achtige huppelende muziek op de geluidsband. Voor kinderen is het een genot om naar te kijken. Ze kunnen ‘Matilda’ vele keren zien zonder zich te vervelen. Accenten als het volstrekt foute kapsel en de dito kleding van papa en mama Wurmhout dragen bij aan het kijkplezier.
Roberto Tjin
Waardering: 4
Bioscooprelease: 19 december 1996