Mein Kampf (2009)
Regie: Urs Odermatt | 106 minuten | drama | Acteurs: Götz George, Tom Schilling, Anna Unterberger, Bernd Birkhahn, Wolf Bachofner, Elisabeth Orth, Karin Neuhäuser, Simon Schwarz, Paul Matic, Henning Peker, Wolfgang Hübsch, Ernst Stankovski, Michael Ostrowski, Franz Josef Csencsits, Kajetan Dick, Andrej Hryc
Wanneer er een film verschijnt met de naam ‘Mein Kampf’ is de aandacht natuurlijk automatisch getrokken. Immers, een film met dezelfde naam als het beroemde en tevens beruchte boek waarin Adolf Hitler zijn levensvisie op papier zette, klinkt zeer interessant. Toch heeft de film ‘Mein Kampf’ van de Zwitserse regisseur Urs Odermatt maar heel weinig te maken met het gelijknamige boek dat Adolf Hitler tijdens zijn gevangenschap tussen 1923 en 1924 schreef. In plaats van een realistische weergave van Hitler tijdens zijn jongere jaren krijgen we met ‘Mein Kampf’ een film te zien, waarin op lichtelijk spottende wijze de jonge jaren van de toekomstige Führer in beeld worden gebracht. ‘Mein Kampf’ is dan ook gebaseerd op een satirisch toneelstuk van de Hongaars-Joodse toneelschrijver George Tabori (1914-2007).
‘Mein Kampf’ speelt zich in zijn geheel af in Wenen. Een jonge Adolf Hitler (Tom Schilling) heeft de brandende ambitie om als kunstenaar door te breken. De straatarme Hitler wordt na aankomst in Wenen al snel opgevangen door de Jood Schlomo Herzl (Götz George) die hem ondanks de op dat moment al duidelijke haat van Hitler jegens Joden probeert te helpen het hoofd boven water te houden. Wanneer Hitler bij de kunstacademie van Wenen wordt afgewezen omdat hij ‘maar beter huisschilder kan worden’ realiseert hij zich dat een toekomst als kunstenaar misschien toch niet voor hem is weggelegd. Hij richt zich, ironisch genoeg mede op advies van Schlomo, op de politiek.
Het enige aspect uit de film dat hetzelfde is als in de geschiedenisboeken is dat Hitler in zijn jonge jaren inderdaad als redelijk beperkte kunstenaar in Wenen terechtkwam en hier werd afgewezen voor de kunstenaarsopleiding. Historisch correct is ‘Mein Kampf’ absoluut niet. En hoewel dit ook duidelijk niet de intentie van de makers was, is het wel vrij storend. Zeker omdat de film de spot met de geschiedenis probeert te drijven, maar hier amper in slaagt. Adolf Hitler wordt het eerste uur als een grote schlemiel, een pure mislukkeling, neergezet die brood steelt van kleuters. Door omstanders op straat wordt hij hardop uitgelachen wanneer hij door te bedelen aan geld probeert te komen, om vervolgens zonder duidelijke reden ineens de heerser van Wenen te worden en schijnbaar uit het niks een leger medestanders te verzamelen. Ook de acteerprestatie van Tom Schilling is dubieus want hoe de makers ook hebben geprobeerd Hitler neer te zetten, hij weet het nergens overtuigend te brengen. Je moet niet om hem lachen als hij probeert de ‘zielige Hitler’ neer te zetten, net zoals de ‘dreigende Hitler’ later in de film geen angst inboezemt.
Dus zelfs wanneer je geaccepteerd hebt dat ‘Mein Kampf’ geen historisch correcte film is, wil het niet echt beter worden. Daarvoor rammelt het verhaal echt aan te veel kanten en neemt de film in de latere scènes een paar dubieuze wendingen. Misschien is een vergelijking met ‘Inglourious Bastards’ (2009) een beetje ongepast, maar deze film liet wel zien hoe je op een schitterende manier de geschiedenis op zijn kop kon zetten en een parodie op ’s werelds grootste massamoordenaar ooit kon maken. ‘Mein Kampf’ slaagt hier niet in en is een film geworden waarvan bij historici de haren recht overeind gaan staan.
Martijn Scheepers
‘Mein Kampf’ verschijnt maandag 18 juni 2012 op DVD en is vanaf dinsdag 5 juni 2012 te huur.