Metal: A Headbangers Journey (2005)

Regie: Sam Dunn, Scot McFadyen, Jessica Joy Wise | 96 minuten | documentaire | Met: Tom Araya, Alice Cooper, Bruce Dickinson, Ronnie James Dio, Tony Iommi, Kerry King, Lemmy, Vince Neil, Dee Snider, Rob Zombie, Geddy Lee, Pamela Miller, Tom Morello, James ‘Munky’ Shaffer, Robert Walser, Einar Darri, Ingo

Sam Dunn is al sinds zijn twaalfde metal-fan. Het begon voor hem destijds bij de fameuze band Black Sabbath. Tegenwoordig is hij afgestudeerd antropoloog. Hierin ligt tegelijkertijd de verklaring voor de brede baaierd van metal-stijlen die je in de film hoort en ziet en daar worden toegelicht. Hierbij is zeker geen sprake van een slaafs volgen, eerder is hij een gepassioneerde onderzoeker. Hij wil ons laten begrijpen wat metal is, wie de mensen zijn die er van houden en waarom, en in welke context je het moet plaatsen.

Hij reist de wereld af en interviewt vele metal-grootheden die soms inmiddels behoorlijk “arrivé” zijn en in kasten van huizen wonen. Ook bezoekt hij het befaamde Wacken-festival in Duitsland waar 40.000 fans vier dagen samenkomen en waar, ondanks het vervaarlijke uiterlijk van de deelnemers, vrijwel geen wanklank valt. De sfeer van dit festival is uitstekend in beeld gebracht. Door zijn enthousiasme weet hij veel geïnterviewde bandleden zover te krijgen uiterst openhartig over hun muziek en hun drijfveren – en over elkaar – te praten. Daarbij komen uiterst interessante uitlatingen en anekdotes naar voren. Soms geeft men ronduit openlijk toe dat het allemaal gericht is op uiterlijk effect en dat veel zogenaamd schokkende dingen gewone technieken zijn om de muziek te verkopen.

Bijna duizelingwekkend is de stamboom die hij als het ware aanhoudt om de diverse metal-stijlen en hun tijdsperioden toe te lichten. Allerlei subcategorieën komen daarbij aan de orde. Dat is aardig om te zien, maar gaat de kennis van de gemiddelde toeschouwer wat te boven. Ook “specialiseren” sommige stijlen zich op religie, seks, antiautoritair gedrag, etc.

Uiteindelijk zit de aantrekkingskracht van de muziek veel meer in de sterke kracht van de muziek zelf, dan in de rituelen van het headbangen, het uiterlijk vertoon met de geverfde/geschminkte gezichten en de extravagante kleding en optredens.

Het bijzondere is dat de documentaire laat zien dat het zeker geen domme en primitieve jongens zijn die deze muziek maken. Als de zanger van Twisted Sister in de jaren 80 in de Verenigde Staten voor een Senaatscommissie moet verschijnen omdat hun muziek op een verboden lijst dreigt te worden gezet, veegt Dee Snider met een briljante verdediging de vloer aan met Tipper Gore (de echtgenote van Al Gore). De Senaatscommissie gaat af door de zijdeur!

Juist met dit soort beelden, anekdotes en reflecties van hem en een cult-held als Alice Cooper overstijgt de documentaire het niveau van de zoveelste vastlegging van het relaas van een aantal musici. Dat er niettemin ook duistere figuren in het metal-wereldje rondlopen toont hij aan met interviews van een Noorse metal-band, waar bandleden betrokken zijn geweest bij het in brand steken van enkele kerken.

Een interessante documentaire met veel achtergrondmateriaal en voldoende muziek die door de goede ingang die Sam Dunn als liefhebber heeft weten te krijgen zeker de moeite waard is. Geen argeloze volgzaamheid door een metal-fan, maar een gedegen werkstukje. Goede muziek, leuke beelden en veel interessante informatie.

Rob Veerman

Waardering: 4

Bioscooprelease: 31 augustus 2006