Metronom (2022)

Regie: Alexandru Belc | 102 minuten | drama | Acteurs: Mara Bugarin, Serban Lazarovici, Vlad Ivanov, Mihai Calin, Andreea Bibiri, Mara Vicol, Alina Berzunteanu, Mihnea Moldoveanu, Andrei Miercure, Mariuca Bosnea, Eduard Chimac, Marius Boboc, Tiberiu Zavelea, Briana Macovei, Pamela Iobaji, Ana Bodea, Alin Florea, Alexandru Conovaru, Alexandru Nedelcu

Boekarest, 1972. Een eindexamenklas maakt zich op voor de staatsexamens. Er wordt niet alleen hard gestudeerd zonder af en toe een huisfeestje te organiseren en in het geniep te dansen op verboden Westerse muziek, zoals van Jimi Hendrix en The Doors. Ook de rustige Ana (Mara Bugarin), de dochter van een professor, neemt eraan deel. Daarnaast heeft ze verkering met de populaire klasgenoot Sorin (Serban Lazarovici). Hij staat echter op het punt om het Roemenië van de communistische dictator Ceaușescu te verlaten wat voor enorme spanning zorgt in hun prille relatie.

Het groepje vrienden van Ana flirt openlijk met rebellie tegen de gevestigde orde. Het liefst luisteren ze naar het westerse radiostation Radio Free Europe, voor wie de nationaalbekende en gevluchte dj Cornel Chiriac de show Metronom presenteert. In stilte mijmeren de jongeren over hoe het zonder Ceaușescu zou zijn. Tijdens één van de laatste huisfeestjes voor de examens stelt Ana’s klas tezamen een brief op met hun favoriete Westerse popnummers, gericht aan de dj in ballingschap. Sorin is overigens niet op het feestje maar zal mettertijd de brief over de grens smokkelen. Dan valt plotsklaps Securitate, de geheime staatspolitie, binnen en zijn de rapen gaar voor de aanwezigen. Iedere jongere vreest ernstige gevolgen, niet alleen voor het staatsexamen maar voor hun hele verdere toekomst in Roemenië. Sorin had nog zo tegen Ana gezegd dat ze beter niet bij het feestje kon zijn, terwijl zij slechts wilde weten of hij nu werkelijk verliefd op haar is.

Tijdens de film raakt de zwijgzame Ana steeds meer verscheurd tussen haar verlangen naar Sorins liefde, het afzetten tegen haar ouders en haar ontwikkelende eigenwaarde. De door de regisseur Alexandru Belc voorzichtig opgebouwde innerlijke tweespalt vindt haar hoogtepunt tijdens de met paranoia doordrenkte verhoren bij de Roemeense geheime politie. Ook al zijn het jonge mensen, deze politie kent weinig genade en speelt gewetenloos de klasgenoten, en hun familie, tegen elkaar uit. ‘Metronom’ houdt knap in het midden of Ana’s eigenwaarde en moeite met de meegaandheid, – red je eigen hachje – mentaliteit, van sommige vrienden en ouders, aan de basis liggen van het pad dat ze tegen het einde kiest. Op zulke keuzes heeft een repressief regime sowieso weinig grip. Zo is het eeuwige kat -en muisspel tussen de staat en individu geboren.

Het spannende coming-of-age-drama vergeet ondertussen niet hoe ingewikkeld het is om tegen een dictatoriale staat op te staan. Niet iedereen kan zomaar de held uithangen. Eenieder heeft zo zijn redenen om zich wel of niet te verzetten. Desondanks is Ana aan het denken gezet en kan een kleinschalig idee, zoals een brief naar Radio Free Europe, als een oorwurm werken. Bovendien lijkt de film te willen zeggen dat klein verzet, burgerlijke ongehoorzaamheid, openlijker, meer bovengronds was, dan je wellicht zou vermoeden. Even zozeer dat sommige Securitate agenten dienden uit liefde voor het vaderland.

De Roemeense filmkraamkamer blijft maar geven. Het zeer afgewogen ‘Metronom’ van regisseur Belc, is een spannende, met veel zorg gemaakte, tijdscapsule. Het is dan ook een schoorvoetend onderzoek naar een nationaal trauma, het regime onder Ceaușescu, en absoluut geen pamfletterige toestand inzake wie fout en goed zat in dat tijdsgewricht. Wel lijkt het alsof ze in Roemenië maar één acteur hebben voor ‘de slechterik’, Vlad Ivanov. Overigens speelt Ivanov, net als het merendeel van de nochtans debuterende cast, sterk in de kenmerkende longshots van nationale allure. Dat het een kleine vijver is om in te vissen verklaart ook waarom een deel van de crew op ‘Metronom’ ook werkte aan ‘R.M.N.’ (Cristian Mungiu, 2022), waaronder Tudor Vladimir Panduru die op beide producties de prachtige cinematografie, die constant zwanger van onheil is, verzorgde. Belcs film is wel wat minder gelaagd, en geladen, dan het beresterke ‘R.M.N’. Echter dit is verre van storend bij ‘Metronom’, want zoals het klokje thuis tikt, tikt het nergens.

Roy van Landschoot

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 11 mei 2023
VOD-release: 16 augustus 2023