Micro Monsters (2013)
Regie: Tim Usborne, Alex Hemingway | 170 minuten | documentaire | Met: David Attenborough
Geleedpotigen zijn al vele miljoenen jaren de meest voorkomende dieren op aarde. Veel van deze diertjes kropen, vlogen of zwommen al rond op de planeet lang voordat de mens ten tonele verscheen. Hoewel iedereen wel op de hoogte is van het bestaan van insecten, spinnen en schorpioenen, weten slechts weinigen hoe de wereld van deze ongewervelde dieren er echt uitziet. En dat terwijl we dagelijks worden omgeven door ontelbare kruipbeestjes die al eeuwen op dezelfde manier leven en zowel bijzondere als vaak gruwelijke relaties met elkaar onderhouden. ‘Micro Monsters’ brengt de verborgen wereld van de geleedpotigen op een ongeëvenaard gedetailleerde wijze in beeld en zorgt ervoor dat je nooit meer op dezelfde manier kijkt naar de talloze veelpotige beestjes die je tuin bevolken.
Hoewel geleedpotigen de soortenrijkste diergroep ter wereld vormen en in vrijwel alle leefmilieus op aarde in grote aantallen voorkomen, zijn het dieren die vaak met onverschilligheid of zelfs angst tegemoet worden getreden. De eerste reactie van veel mensen op een flinke spin, kakkerlak of een zoemende mug is immers een greep naar de dichtstbijzijnde pantoffel. Toch laat David Attenborough in de documentairereeks ‘Micro Monsters’ zien dat de wereld van de ongewervelde kruipbeesten ongemeen interessant kan zijn. Met behulp van ultrascherpe microscopen en geavanceerde 3D-camera’s krijgen we van heel dichtbij te zien hoe insecten, spinnen, schorpioenen, duizendpoten en miljoenpoten aan voedsel komen, elkaar het hof maken, zich voortplanten en soms zelfs actief zorgen voor de volgende generatie die het voortbestaan van de soort moet garanderen. Bepaalde beelden zijn gemaakt in het wild, maar de makers van ‘Micro Monsters’ ontwierpen in een speciale studio ook kunstmatige minibiotoopjes om bepaalde, vaak moeilijk filmbare soorten of gedragsvormen uitermate fraai in beeld te brengen.
Het resultaat is een heel bijzonder en ongeëvenaard inkijkje in de wonderlijke wereld van de geleedpotigen. Achtereenvolgens zien we in de diverse afleveringen hoe de dieren jagen, eten, zich verdedigen en voorplanten, nageslacht voortbrengen en superkolonies vormen. Zo wordt de kijker onder meer getrakteerd op het letterlijk explosieve afweermechanisme van de bombardeerkever, een spin die haar web gebruikt als werpnet, de onder uv-licht gefilmde paringsdans van de met een stel imposante scharen uitgeruste roodklauwschorpioen en de toegewijde moederzorg (normaliter niet zo gebruikelijk in de insectenwereld) van de reuzengrottenkakkerlak. Soms voltrekken zich in de wereld van de geleedpotigen ook meer lugubere taferelen, scenario’s die een rechtstreekse inspiratiebron lijken te zijn geweest voor horror- en science fictionfilms zoals ‘Alien’ of ‘Invasion of the Bodysnatchers’. Neem bijvoorbeeld de prachtig gekleurde sluipwesp Ampulex compressa: dit meedogenloze dier spuit gif in de hersenen van een argeloze kakkerlak, waardoor het slachtoffer zich gewillig onderwerpt aan de wesp. Vervolgens verstopt de sluipwesp haar trofee in een holletje om eventuele andere roofdieren op afstand te houden en legt ze eitjes in het lichaam van de willoze kakkerlak. Het arme prooidier wordt vervolgens van binnenuit levend opgegeten door de wespenlarve. Ook enigszins morbide is een soort roofwants die zijn slachtoffers leegzuigt en zich vervolgens voor camouflagedoeleinden tooit met de lichamelijke omhulsels van zijn onfortuinlijke prooien.
‘Micro Monsters’ blinkt vooral uit door de combinatie van uitzonderlijke beelden en een prettige, populairwetenschappelijke insteek. Zonder overladen te worden met complexe vaktermen steek je aan de hand van zorgvuldig uitgekozen voorbeelden erg veel op over insecten en andere geleedpotigen. De documentairereeks is dan ook een lust voor oog en geest die je op een heel andere manier laat kijken naar de veelvormige wereld van de getalsmatig succesvolste diergroep op aarde.
Frank Heinen
Waardering: 4.5
DVD-release: 24 september 2015