Mijn grote broer (2023)

Recensie Mijn grote broer CinemagazineRegie: Mercedes Stalenhoef | 107 minuten | documentaire

In Nederland komt het jaarlijks gemiddeld zo’n 1861 keer voor: zelfdoding. ‘Mijn grote broer’ gaat over een gezin dat ontredderd achterbleef na de zelfdoding van de 22-jarige zoon Arie, die zich eind 2019 volkomen onverwacht van het leven beroofde. Vader, moeder en Arie’s jongere broer Gijs worden door regisseur Mercedes Stalenhoef drie jaar lang gevolgd, al vanaf de plechtige en tegelijkertijd eigenzinnige uitvaart.

Het onderwerp ligt de regisseur nauw aan het hart. Vooral wanneer het om jongeren gaat, raakt het haar: zo’n leven dat niet verder kan gaan omdat er geen andere uitweg is dan zelfdoding. Met ‘Mijn grote broer’ helpt ze mee het taboe rondom zelfdoding te doorbreken. Want naast intens verdriet en wanhoop bij de nabestaanden heersen er vaak ook twijfels of het wel echt zelfdoding is, of niet een ongeluk. Om nog maar te zwijgen over de schaamte en schuldgevoelens.

Die gevoelens kan het gezin van Gijs onderstrepen. Arie was het zonnetje in huis, altijd behulpzaam en opgewekt. Toen hij twaalf was, kreeg vader Arjan een ongeluk tijdens een strandvakantie. Het resulteerde in een dwarslaesie en Arie was als enige van het gezin bij het ongeluk aanwezig. Het was niet de eerste hobbel op de weg voor het gezin: Gijs werd geboren als premature baby, waardoor hij moeilijk loopt. Dat moet ongetwijfeld ook moeilijk zijn geweest voor zijn ouders en grote broer, maar in privéfilmpjes zie je alleen maar de vrolijkheid en hechte vriendschap die Arie voor zijn broer voelt.

Die privéfilmpjes vormen een soort rode draad door ‘Mijn grote broer’, maar wie verwacht hiermee een antwoord te krijgen op de waarom-vraag komt bedrogen uit. Arie liet geen (fysieke) afscheidsbrief achter, dus na de schok van zijn dood bleef het gezin nog maanden in onwetendheid achter. Pas wanneer op de door de politie gekraakte pc van Arie een document getiteld ‘Twijfels’ gevonden wordt, blijkt dat Arie wel degelijk met donkere gedachten rondliep. Al jaren. Maakt dat het makkelijker? Nee, maar iedereen verwerkt het verlies op zijn eigen manier. De verschillende karakters van de gezinsleden zorgen hierin voor wrijving – bijvoorbeeld wanneer moeder graag met lotgenoten wil praten en ervan uitgaat dat Gijs hier ook baat bij heeft of wanneer Arjan zijn vrouw en zoon voor een sessie koe knuffelen heeft opgegeven, omdat het voor hemzelf lastig is om een troostende arm om hen heen te slaan.

Het zijn ontroerende, emotionele scènes, maar soms ook grappige. Wat bovenal blijkt is dat het gezin ontzettend hecht is, maar ook moedig om zichzelf zo bloot te geven, het publiek zo dichtbij te laten komen. Het is zo’n intieme documentaire, dat het soms wat ongemakkelijk voelt, alsof bepaalde fragmenten er eigenlijk uitgelaten had moeten worden en je een nog niet geëdite versie kijkt, maar dat is natuurlijk niet het geval. Al is er maar één persoon die door deze documentaire over de drempel durft om toch het gesprek aan te gaan met iemand die rondloopt met ideeën over zelfdoding, dan is dat al winst.

Monica Meijer

Waardering: 3.5

Speciale vertoning: Movies That Matter Festival 2023
Bioscooprelease: 13 april 2023