Mijn moeder is een gorilla – Apstjärnan (2021)
Regie: Linda Hambäck | 74 minuten | animatie, familie | Nederlandse stemmencast: Melise de Winter, Wiebe-Pier Cnossen, Ayana Visser, Edna Kalb, Teun Batenburg, Marloes van den Heuvel, Simon Zwiers, Trevor Reekers, Beatrijs Sluijter, Huub Dikstaal, Romy Winters, Mathijs Stoop, Tara Gijsbers, Sandra Kwint, Vivian Andriese van Huiden
Mowgli, hoofdpersoon uit Disneys ‘The Jungle Book’ (1967), werd achtergelaten door zijn ouders en daarna in de rimboe door een roedel wolven grootgebracht. Tarzan, die voor het eerst op het witte doen verscheen in ‘Tarzan of the Apes’ uit 1918 (!), werd als baby na het overlijden van zijn ouders opgevangen door de apin Kala, die net haar eigen kind verloren had. En in ‘Batman Returns’ (1992) ontdekken we dat Oswald Cobblepot zo’n mismaakte baby was dat zijn ouders hem in het riool wierpen, waarna hij via het riool in de pinguïnkolonie van Gotham Zoo belandde en daar werd opgevangen. Zodoende werd hij ‘Penguin’, na The Joker de meest memorabele schurk uit de reeks. Menselijke personages die door dieren worden grootgebracht zijn in de filmwereld helemaal zo vreemd nog niet. Toch kijk je telkens weer vreemd op als je met zo’n bijzondere mens-dierrelatie geconfronteerd wordt.
De Zweedse kinderboekenschrijfster Frida Nilssons werk staat bekend om zijn speelsheid en oprechtheid. In haar thuisland wordt ze in één adem genoemd met meesterverteller Roald Dahl. Zij schreef in 2005 het boek ‘Apstjärnan’, dat in Nederland en België werd uitgebracht onder de titel ‘Mijn moeder is een gorilla (en wat dan nog)’. Ze geeft haar geheel eigen draai aan dit fenomeen. Ze creëerde een innemende gorilla met een prangende kinderwens die zomaar op een dag een weeshuis binnenstapt om een van de kinderen mee te nemen. Hoewel ze niet bedreigend oogt, staan de kinderen doodsangsten uit. De gorilla heeft haar oog laten vallen op de achtjarige Jonna. De muizige leidster van het weeshuis, Gertie, geeft het meisje liever niet mee aan de gorilla, maar voelt zich met de rug tegen de muur gezet door de overambitieuze ambtenaar Tjeerd Volleman. Die eist namelijk dat er nu eindelijk eens kinderen geadopteerd worden. Anders gaat het weeshuis tegen de vlakte, zodat hij op die locatie een lucratief golfslagbad kan neerzetten. Dus gaat Jonna met de gorilla in haar roestige wagentje mee naar huis.
Gorilla woont op een schroothoop op een open plek aan de rand van het bos. Die plek blijkt ze te hebben omgetoverd tot rommelmarkt, waar ze een paar keer per week uitverkoop houdt. Jonna is aanvankelijk op haar hoede. Ze schrikt zelfs als ze erachter komt dat de gorilla kan praten. Ze ontdooit echter al snel als blijkt dat achter dat ‘wilde beest’ een liefdevolle, grappige en warme persoonlijkheid schuilgaat, met wie ze de leukste avonturen beleeft. Maar kan ze ook voor Jonna zorgen? Daar hebben met name ‘bad guy’ Volleman en de bezorgde juf Gertie van het weeshuis hun twijfels over.
‘Mijn moeder is een gorilla’ werd in het thuisland van schrijfster Nilsson (Zweden) geprezen door de pers. Dankzij de ‘star power’ van topacteurs Pernilla August en Stellan Skarsgård, die de stemmen van respectievelijk de gorilla en Tjeerd inspraken, deed de film het in Scandinavië ook goed in de bioscoop. In Nederland is ‘Mijn moeder is een gorilla’ opgenomen in het programma van Cinekid 2021. Regisseur Linda Hambäck kennen we van ‘Gordon & Paddy’ (2017); net als die film is ook ‘Gorilla’ een charmante en authentiek ogende animatiefilm die zijn boodschap niet onder stoelen of banken steekt. Want dat de jonge kijkertjes hier een lesje in vooroordelen, stereotypen en discriminatie krijgen, valt niet te ontkennen. Maar leven die vooroordelen niet vooral bij hun ouders en niet zozeer bij hen zelf? Want zo bedreigend ziet Gorilla, met haar krakkemikkige kleine autootje, lieve stem en vrolijke gele jurk er nou toch ook niet uit? Waarom zou zij geen goede pleegmoeder kunnen zijn voor Jonna? Kinderen zien het probleem waarschijnlijk niet. Daarom komen er in de film momenten voor waarin de gorilla beschimpt en uitgelachen wordt. Maar of het dier nou wel of niet beangstigend is, de film onderstreept wel dat het in principe niet uitmaakt hoe je eruitziet, maar dat het gaat om of je een goed hart hebt. En dat krijgen ook de allerkleinsten ontegenzeggelijk mee.
De animaties in ‘Mijn moeder is een gorilla’ zijn degelijk; niet spectaculair, wél charmant in al hun eenvoud. Een groter obstakel is het verteltempo, dat hier en daar wat aan de trage kant is. Maar voor een film die slechts 75 minuten duurt, is het niet zo’n ramp dat er soms onnodig veel tijd genomen wordt. Dat de authentieke stijl van Hambäck bij veel mensen in de smaak valt, blijkt wel uit de nominaties die ‘Mijn moeder is een gorilla’ verdiende op de (animatie)filmfestivals van Annecy en Zürich. Het gemoedelijke tempo, de lieve personages Gorilla en Jonna en de goedmoedige boodschap; het draagt allemaal bij aan de charme van deze film. ‘Gordon & Paddy’ was net even beter, maar ‘Mijn moeder is een gorilla’ is alleszins de moeite van het kijken waard.
Patricia Smagge
Waardering: 3
Bioscooprelease: 6 oktober 2021
Speciale vertoning: Cinekid 2021
DVD-release: 9 februari 2022
Speciale vertoning: Kaboom Animation Festival 2022