Mo & Me (2006)
Regie: Roger Mills, Murad Rayani | 96 minuten | biografie, documentaire | Met: Leul Abate, Dolly Amin, Farzana Amin, Salim Amin, Harry Belafonte, Colin Blane, Wolfango Dourado, Patrick Muiruri, Ardash Nayar, Michael Odenyo, Duncan Willetts, Mike Wooldridge
De beelden staat ongetwijfeld nog op ieders netvlies gebrand. In 1984 vonden in totaal een miljoen mensen de dood toen Ethiopië geteisterd werd door hongersnood. De overheid in het Afrikaanse land had zijn handen vol aan de burgeroorlog die al jaren voortduurde en waar de grote machtsblokken gesteund werden door ofwel de Verenigde Staten, of de Sovjet-Unie. Dat het noorden van Ethiopië gebukt ging onder de ergste droogte ooit, daar hadden zij geen boodschap aan. Het is dankzij een reportage van de BBC dat het westen geconfronteerd werd met de erbarmelijke situatie in Ethiopië. Beelden van tienduizenden broodmagere mensen, doodzieke kinderen met vliegen in hun gezicht en honderden lijken van uitgemergelde mensen schudden de westerse wereld wakker. De beelden werden gefilmd door Mohamed Amin, een Keniaanse foto- en filmjournalist die samen met BBC-correspondent Michael Buerk op pad was gestuurd. Nadat zij deze ‘hel op aarde’ aan de wereld hebben getoond, is er veel veranderd. Internationale hulpacties kwamen op gang en men sloot niet langer de ogen voor wat er in het meest onvoorspelbare continent – want zo kun je Afrika best noemen – gebeurde.
Mohamed ‘Mo’ Amin (1943 – 1996) is in meerdere opzichten een belangrijke pion geweest in de Afrikaanse journalistiek. Met het begin van zijn carrière als fotograaf en cameraman – begin jaren zestig – begon ook de onafhankelijkheidsbeweging in Oost-Afrika. In de documentaire ‘Mo & Me’ (2006) van Roger Mills en Murat Rayani vertelt Mo’s zoon Salim, die na de dood van zijn vader diens bedrijf Camerapix over heeft genomen, aan de hand van foto’s, beelden en interviews het woelige en indrukwekkende levensverhaal van zijn vader. Mo Amin, een Keniaan van arme Indiase afkomst, schoot al op zijn elfde foto’s van alles wat hij tegenkwam. Met zijn zorgvuldig bijeen verzamelde geld kocht hij zijn eerste camera. En daarmee legt hij de basis van een imposante carrière. Omdat hij in zijn tienerjaren al te druk was met fotograferen en dus geen tijd had voor andere zaken, maakte hij zijn school niet af. Dat diploma had hij blijkbaar ook niet nodig, want met hard werken, toewijding, doorzettingsvermogen en een flinke dosis lef werd Mohamed Amin vanzelf een pionier in de Afrikaanse journalistiek.
Al op jonge leeftijd zoekt Amin het avontuur. Zo zien we hoe hij in de regio Oost-Afrika zijn naam definitief vestigde met zijn fotoverslag van de geheime Sovjet-trainingskampen, waar soldaten werden klaargestoomd voor een maoïstische coupe op Zanzibar. Zijn ontdekking kostte hem wel bijna dertig dagen cel, maar zijn doel was bereikt. Hij had nieuws gebracht en zijn naam gevestigd en men wist dat er voortaan rekening gehouden moest worden met Amin. De jaren zestig en zeventig waren bijzonder roerig in Oost-Afrika. Het begon met de onafhankelijkheid van zijn eigen Kenia. In Ethiopië zorgde de militaire junta van Mengistu Haile Mariam voor onrust en Oeganda was in de greep van Idi Amin. Met zijn naamgenoot had Mo Amin overigens een bijzonder en exclusief contact. Een contact dat bovendien met het nodige geluk tot stand was gekomen. De secretaresse van de dictator dacht bij het horen van de naam ‘Amin’ waarschijnlijk met een familielid van haar baas te maken te hebben en verbond Mo zonder problemen door. Het leverde de journalist exclusieve interviews op. Ondertussen filmden hij en zijn cameraploeg de misstanden in Oeganda, maar Mo zette er nooit zijn naam bij. Dat had hij wel geleerd van zijn avontuur in Zanzibar.
De documentaire ‘Mo & Me’ kent gelukkig ook genoeg kritische noten. Want hoe geniaal deze workaholic ook was, Mo Amin had ook zijn mindere kanten. Zo klaagt zijn zoon dat hij nooit thuis was en vertelt zijn echtgenote Dolly hoe ze omging met de wetenschap dat hij er talloze andere vrouwen op nahield. Collega’s als Duncan Willets en Colin Blane benoemen zijn onmetelijke arrogantie en koppigheid. Op sociaal gebied was Mo Amin blijkbaar een enorme hork. Een voormalige werknemer komt met een leuke anekdote op de proppen over de toewijding die Amin van zijn personeel eiste. Een dagje ziek thuiszitten was bijvoorbeeld not done, doktersadvies of niet. Daarentegen was het juist die toewijding die Amin bracht waar hij was; een gerespecteerd nieuwsjournalist die het continent Afrika op de wereldkaart had gezet. Zijn fanatisme zorgde er wel voor dat hij in gevaarlijke situaties terechtkwam. In 1991, bij de val van het communistische regime van Mengistu, verloor hij zijn linkerarm. Maar dat weerhield hem er niet van om zijn vak te blijven uitoefenen, nu met een kunstarm. Lang zou zijn carrière echter niet meer duren, want in 1996 kwam de pas 53-jarige Amin om het leven toen het vliegtuig waarmee hij van Addis Abeba naar Nairobi zou vliegen werd gekaapt en neerstortte in zee.
‘Mo & Me’ is een prachtige documentaire over een bijzondere en kleurrijke man. Regisseurs Mills en Rayani en producent Salim Amin hebben met deze documentaire een uitermate compleet overzicht gegeven van het leven en het werk van Mohamed Amin, de man dankzij wie er talloze initiatieven zijn opgezet ter bevordering van de Afrikaanse journalistiek. Op het New York International Independent Film & Video Festival en het U.S. International Film and Video Festival in Los Angeles sleepte Salim Amin met zijn film terecht diverse prijzen in de wacht. Deze documentaire is meeslepend van de eerste tot de laatste minuut en bovendien bijzonder leerzaam voor wie meer wil weten van de historie van het woelige continent Afrika, waarover we zonder Amin wellicht heel wat minder af hadden geweten.”
Patricia Smagge