Monsterland (2009)
Regie: Jörg Buttgereit | 72 minuten | documentaire | Acteurs: Rick Baker, John Carpenter, Joe Coleman, Joe Dante, Paul Gavins, H.R. Giger, Minoru Kawasaki, Teruyoshi Nakano, Kim Newman, Gregory Nicotero, Kenpachiro Satsuma, Shinya Tsukamoto
King Kong, Godzilla, Gorgo, The Creature from The Black Lagoon en talloze andere “larger than life” monsters waren de sterren van veel (B-)films uit de tweede helft van de twintigste eeuw. Er was binnen het horrorgenre een duidelijke markt aanwezig voor dit soort films. Deze monsters vertegenwoordigden vaak een voor de mens afschrikwekkende en mysterieuze oerkracht. Uiteraard wordt in veel gevallen geprobeerd om deze kracht te temmen met alle desastreuze gevolgen van dien. Velen van deze monsters hebben een permanent plekje veroverd in de harten van veel horrorfans over de hele wereld.
Jörg Buttgereit is een dergelijke fan. De Duitse regisseur, acteur en schrijver maakte een documentaire over de wereld van de filmmonsters en bezocht daarvoor vele grootheden uit het genre. Fans van deze films en horrorkenners zullen veel bekende gezichten voorbij zien komen in Buttgereits docu: John Carpenter, make-up artiest Rick Baker, regisseur Joe Dante en de beroemde Zwitserse kunstenaar H.R Giger zijn maar een paar namen die hun opwachting maken. Buttgereit bekijkt niet alleen de Amerikaanse monsters, ook de Japanse filmmonsters komen aan bod. Godzilla is hier natuurlijk het meest bekende voorbeeld van. De ongekende populariteit van dit monster in Japan en over de gehele wereld wordt nog eens benadrukt doordat Buttgereit ook filmt op een conventie van Godzilla fans. De verschillen tussen een meer menselijk monster zoals Michael Myers uit de Amerikaanse film ‘Halloween’ en de grote beesten uit veel Japanse films is iets wat Buttgereit tracht te verklaren door de bevolkingspsyche van beide landen te achterhalen. Er wordt een link gelegd met het trauma dat Japan heeft opgelopen door de twee atoombommen die door de Amerikanen in de Tweede Wereldoorlog werden gebruikt. Van de enorme invloed van monsters als King Kong en Godzilla wordt er geschakeld naar het monster uit de ‘Alien’ films. En ook films uit Japan die een angstwekkende en duistere kant van technologische vooruitgang laten zien.
De reis langs deze monsters wordt gekoppeld aan een tweedeling in de psychologische werking van veel horrorfilms, namelijk het externe en interne gevaar. Sommige gevaren komen vanuit de duistere, onbekende buitenwereld (‘King Kong’), andere monsters komen vanuit de eigen menselijke psyche (‘Halloween’). Deze psychologische kenschetsing wordt in vogelvlucht doorgenomen en gelardeerd met veel leuke filmfragmenten. Dit maakt ‘Monsterland’ zonder meer een interessante documentaire, zeker voor fans van het horrorgenre en/of monstergenre. Een nadeel van de film is zijn lengte. Hij duurt maar 72 minuten! Dit heeft natuurlijk ook tot gevolg dat alle zaken die Buttgereit in zijn film wilde bespreken per definitie beperkt zijn tot een bepaalde hoeveelheid minuten. Er is nergens echt plaats voor verdieping. Je zou willen dat Buttgereit nog een uur had om allerlei aspecten van de verschillende monsters en de culturele context waaruit ze zijn ontstaan kon bespreken. We moeten het echter doen met 72 minuten ‘Monsterland’. Gelukkig zijn het wel boeiende minuten.
Joost Hoedemaeckers