Moon (2009)
Regie: Duncan Jones | 97 minuten | thriller, science fiction | Acteurs: Sam Rockwell, Matt Berry, Robin Chalk, Dominique McElligott, Kaya Scodelario, Kevin Spacey, Malcolm Stewart, Benedict Wong
Regisseur Duncan Jones werd geboren in Londen als zoon van popster David Bowie en model/actrice Angela Bowie. Je kunt het als kind slechter treffen, tenminste, wanneer je de entertainment business in wilt. Voor hij naar de filmschool ging, deed hij een studie filosofie, die hij afsloot met een postdoctoraal onderzoek naar de ’toepassing van moraliteit op zelfdenkende machines’. Wanneer is iets een machine en wanneer een mens en wanneer moeten er dus ethische en morele normen worden gehanteerd in de omgang? Wat definieert dus een mens? Iets waar we nu nog niet zo veel mee te maken hebben, maar wat, met het oog op de voortschrijdende wetenschap op het gebied van bijvoorbeeld gentechnologie en artificiële intelligentie, in de toekomst nog wel eens lastige vraagstukken kan opleveren. ‘Moon’ speelt zich af in die toekomst.
In dat opzicht lijkt de film wat op ‘Artificial Intelligence’ (2001) van Steven Spielberg (en Stanley Kubrick), hoewel de benadering 180 graden anders is. Minder vaag mag het niet omschreven worden, althans niet zonder de plot te verraden. In ieder geval is de machine hier niet de boosdoener, maar, zoals gewoonlijk, de mens.
De film heeft niet zo’n groot budget gehad als ‘A.I.’, maar dat is voor het verhaal ook helemaal niet nodig geweest. In feite is dit een soort toneelstuk, waar we bijna niet van onze locatie af komen. Daar wanneer het wel gebeurt ziet het er overigens allemaal prachtig uit: het maanlandschap, het licht, de voertuigen en ‘dorsmachines’; soms met de computer gegenereerd, maar vaak lekker ouderwets modellenwerk. En het is ook die ouderwetse sfeer die de film iets extra’s geeft, wat het best kan gebruiken. Vergelijkingen met ‘2001: A Space Odyssey’, ‘Solaris’ en ‘Outpost’ doemen natuurlijk op en dat geeft helemaal niets, hoewel ‘Moon’ geen klassieker zal worden. De keuze voor klassieke muziek doet overigens wel erg aan ‘2001: A Space Odyssey’ denken, evenals de computer/robot Gerty, hoewel deze heel wat welwillender is dan HAL uit de voorgenoemde titel. En over de klassieke muziek moeten we eerlijk zijn: het past goed en is ook hier bijna eigen aan het genre.
Toch is de (authentieke) openingsmuziek, waarin de minimalistisch klassieke piano deuntje wordt ondersteund door een rock-achtige gitaar lick, sterk en hadden de makers best met deze sound door mogen pakken, om een persoonlijke handtekening te zetten en de film en haar sfeer naar zich toe te trekken. Dat doen ze eigenlijk net iets te weinig. Misschien was debuterend regisseur Jones nog wat te bescheiden en heeft hij zich laten overrompelen door de grootsheid van zijn eigen project, dat Brits is, met een Britse regisseur en een Britse filmmaatschappij (Liberty Films UK), gefilmd in een Britse studio, maar met bekende Amerikaans acteur(s).
Die niet helemaal los komt, mede door het verhaal, dat pas halverwege echt spannend wordt. En de emotionele impact is niet groot, omdat de gebeurtenissen een beetje op een afstand blijven. Lag het misschien aan Sam Rockwell? Was dit voor hem een maatje te groot? Het is bekend dat hij moest wennen aan het idee van de film, waarin hij voor het grootste deel alleen speelt. Zijn tegenspelers zijn beide min of meer virtueel; Kevin Spacey treedt alleen op als stem van de huisrobot Gerty (die eerst werd ingesproken door vele anderen en pas toen de film af was door Spacey zelf) en de andere tegenspelers bestaan niet, zogezegd. Dat maakt het lastig acteren. En zo blijft er op een of andere manier een hoop liggen en dan hebben we het nog hiet eens over de gaatjes in het script. Er had meer ingezeten.
Arjen Dijkstra
Waardering: 3
Bioscooprelease: 15 oktober 2009