Mountain – Ha’har (2015)

Regie: Yaelle Kayam | 83 minuten | drama | Acteurs: Hitham Omari, Shani Klein, Avshalom Polak

Wie naar Jeruzalem gaat, kan eigenlijk niet om de Olijfberg heen. De berg, die in feite een bergrug is met in totaal vier toppen, ligt aan de oostkant van de stad en dankt zijn naam aan de vele olijfbomen die er groeien. Aan de voet van de berg ligt Gethsemane, de plaats waar Jezus werd overgeleverd aan de Romeinen. Op de Olijfberg hebben zich veel Bijbelse gebeurtenissen afgespeeld. In het Bijbelboek Zacharia wordt de berg genoemd als de plaats vanwaar God zal beginnen met het tot leven wekken van alle overledenen aan het einde der tijden. Om deze reden is de berg altijd een populaire begraafplaats geweest voor Joden uit Jeruzalem. Tot op de dag van vandaag is de Olijfberg in gebruik als begraafplaats; naar schatting zijn er zo’n 150.000 graven te vinden op de berg, die niet ver verwijderd is van een andere berg die van groot belang is voor gelovigen die een van de drie abrahamistische religies (christendom, jodendom en islam) aanhangen: de Tempelberg.

De visueel adembenemende begraafplaats op de Olijfberg speelt een cruciale rol in de film ‘Mountain’ (oorspronkelijke Hebreeuwse titel is ‘Ha’har’) uit 2015. De Israëlische cineaste Yaelle Kayam maakte er haar speelfilmdebuut mee. De film draait om Zvia (Shani Klein), een orthodox-joodse vrouw van halverwege de dertig die met haar echtgenoot Reuven (Avshalom Polak) en vier jonge kinderen in een huis aan de rand van de begraafplaats woont. Zvia is eenzaam, dat ontdekken we al snel. Zodra haar kinderen naar school zijn, hangt ze wat rond tussen de graven. Haar man is een extreem vrome religieus docent, die amper affectie toont en er vaker niet dan wel is. Als hij wel thuis is, behandelt hij Zvia meer als een bediende dan als zijn geliefde. In de sereniteit van de begraafplaats, waar veel prominente Joden begraven liggen, hoopt ze de aanspraak te vinden die ze thuis niet heeft. Af en toe maakte ze een praatje met Abed (Hitham Omari), een sympathieke Palestijnse grafdelver, maar echt dichtbij laat ze hem niet komen. Het contact is haar manier van in opstand komen tegen haar afwijzende man, net als het feit dat ze niet een Torah meeneemt wanneer ze ronddoolt tussen de graven, maar een gedichtenbundel van Zelda, een bekende Joodse dichteres die precies weet te beschrijven hoe zij zich voelt. Een andere vorm van rebellie toont Zvia door ’s avonds regelmatig het huis uit te glippen om sigaretjes te roken. Op een avond ontdekt ze dat de heilige grond van de begraafplaats in de late uurtjes verandert in een Sodom en Gomorrah, waar prostitués en drugdealers de dienst uitmaken. Het tafereel wekt enerzijds haar afschuw, maar merkwaardig genoeg voelt ze zich ook aangetrokken tot het schimmige wereldje.

‘Mountain’ is een bescheiden film, die meer in zijn mars heeft dan je in eerste instantie denkt. Dat komt voor een groot deel op het conto van Shani Klein, de hoofdrolspeelster die je zonder enige aarzeling in de armen sluit. Daar heeft ze niet veel woorden voor nodig; haar blikken en lichaamstaal spreken boekdelen. Ze doet zo haar best om haar man weer interesse in haar te laten tonen. Ze maakt lekker eten klaar, zorgt goed voor de kinderen en dompelt zich onder de het mikwe (reinigingsritueel voor Joodse vrouwen nadat ze hun menstruatie hebben gehad), zodat ze weer met hem naar bed kan. Maar Reuven geeft geen krimp; hij is getrouwd met zijn geloof en niet met Zvia. Op een gegeven moment zien ze elkaar alleen nog maar ’s ochtends vroeg, tijdens zijn ochtendgebed. We zien Zvia wegkwijnen door zoveel desinteresse van haar man, en begrijpen dan ook heel goed dat ze haar heil elders zoekt. We zien haar wanhoop groeien; hoe ver moet je heen zijn als je je liever door een prostitué laat afblaffen dan dat je veilig in je huisje blijft zitten? De wanhoopsdaad waartoe Zvia gedreven wordt, komt niet eens uit de lucht vallen, maar de afschuw is er niet minder groot om. Yaelle Kayam laat haar kijkers zelf nadenken wanneer ze tot haar conclusie komt. Zwijgzaam komt het tot een indringende apotheose die nog lang na siddert.

Patricia Smagge

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 15 juni 2017
On demand release (via Picl): 15 juni 2017