Mozart & the Whale (2005)
Regie: Petter Næss | 91 minuten | drama, komedie, romantiek | Acteurs: Josh Hartnett, Radha Mitchell, Gary Cole, Allen Evangelista, Sheila Kelley, Erica Leerhsen, John Carroll Lynch, Rusty Schwimmer, Robert Wisdom, Christa Campbell, Wonder Russell
Ronald Bass schrijft al jaren scripts voor grote internationale succesfilms. Van zijn hand zijn onder anderen ‘My Best Friend’s Wedding’, ‘Sleeping with the Enemy’ en ‘Entrapment’. De film die er echter het meest uitspringt in het oeuvre van Bass is de met een Oscar bekroonde film ‘Rain Man’ (1988). En waar deze film handelt over de relatie tussen een man en zijn autistische broer, gaat ‘Mozart and the Whale’ over de liefde die opbloeit tussen twee jonge mensen met een speciale vorm van autisme. Het verhaal van deze twee geliefden – die elkaar leren kennen op een praatgroep voor autisten – is gebaseerd op het ware leven van Jerry en Mary Newport. In 1995 verscheen er in de krant LA Times een profiel van deze twee verliefde mensen met het syndroom van Asperger.
Eigenlijk hadden de producers van deze film Steven Spielberg op het oog voor de regie, maar uiteindelijk ging de veelgeprezen Noorse regisseur Petter Næss er met de regie vandoor. ‘Mozart and the Whale’ is zijn eerste Engelstalige productie. Oorspronkelijk werkte Næss voor het theater, maar in 1999 maakte hij de overstap naar film. Hij debuteerde met de zwarte komedie ‘Absolutt Blamandag’ (‘Absolute Kater’), die meteen twee prestigieuze Noorse prijzen in de wacht sleepte. Maar vooral de verfilming van ‘Elling’ (2001) werd een groot succes voor Næss. De film werd genomineerd voor een Oscar voor beste buitenlandse film en was een van de grootste kaskrakers in de geschiedenis van de Noorse cinema.
In ‘Mozart and the Whale’ volgen we taxichauffeur Donald en kapster Isabelle, die beiden lijden aan het syndroom van Asperger. We zien hoe de twee vanaf het begin diepe gevoelens voor elkaar koesteren en hoe ze elkaar aanvullen en begrijpen, omdat ze aan dezelfde vorm van autisme lijden. Maar ook zien we hoe dit syndroom van Asperger hun liefde in de weg staat. Door alle bijbehorende dwangmatigheden en communicatieproblemen lijken de twee niet met elkaar te kunnen leven. Al snel blijkt echter dat ze ook niet zonder elkaar kunnen.
In de rol van Donald Morton zien we de sexy acteur Josh Hartnett. Hij maakte zijn filmdebuut naast Jamie Lee Curtis in ‘Halloween:H2O’ (1998). Verder verscheen hij ondermeer in ‘The Virgin Suicides’ (1999) met Kirsten Dunst en in ‘Hollywood Homicide’ (2003) tegenover Harrison Ford. De Australische Radha Mitchell vertolkt de rol van Isabelle Sorenson vol overtuiging. De actrice speelt dan ook al sinds haar vijftiende in Australische televisieseries. Mitchell is onder andere bekend van haar optredens in ‘Phone Booth’ (2002) en ‘Man on Fire’ (2004).
‘Mozart and the Whale’ gaat over twee mensen die weten dat ze anders zijn dan anderen. De een doet hard zijn best om niet te veel op te vallen en in het plaatje te passen en wordt daar niet gelukkiger van. De ander heeft geaccepteerd dat ze anders is en heeft daar mee leren leven. Donald heeft iets met cijfers en getallen. Hij houdt van vogels, bewaart alles en richt een praatgroepje op voor autisten. Isabelle schildert, heeft iets met muziek en houdt van dieren. ‘Mozart and the Whale’ gaat over liefde, over anders zijn en over de zoektocht naar geluk… En over hoe je dat toch bij een ander kunt vinden, ook al is die ander net zo gek als jij.
De kracht van deze film ligt vooral in het optreden van Mitchell en Hartnett. Hun individuele invulling van personen met het syndroom van Asperger is knap gedaan. Maar ook het samenspel tussen de twee is sterk en de liefde en wanhoop die Donald en Isabelle ervaren, kun je als kijker bijna meevoelen. Hoewel de makers ook zeker een komische element in de film hebben geprobeerd te brengen, heeft het drama de overhand in ‘Mozart and the Whale’.
Vera de Looff