Mundo grúa (1999)

Regie: Pablo Trapero | 90 minuten | drama, komedie | Acteurs: Luis Margani, Adriana Aizemberg, Daniel Valenzuela, Rolly Serrano, Graciana Chironi, Federico Esquerro, Alfonso Rementería, Alejandro Zucco

Krachtig portret van een arme arbeider uit Argentinië die tegenslag op tegenslag te verwerken krijgt, maar die blijft proberen om het beste ervan te maken. Het geeft een indringend beeld van de hardwerkende onderklasse in Argentinië, die in tijden van crisis het hardst worden getroffen.

‘Mundo Grúa’ is de eerste lange speelfilm van regisseur Pablo Trapero en het is een sterk debuut geworden, waarin hij laat zien dat hij een fijne neus heeft voor sfeertekening. In stijlvol zwart-wit volgt de camera – op semi-documentaire wijze – een periode in het leven van Rulo (Luis Margani). Rulo is 49, werkloos en gescheiden. Zijn goede vriend Torres (Daniel Valenzuela) weet een nieuwe baan voor hem te regelen: als kraanmachinist. Ondanks het feit dat Rulo daar totaal geen ervaring mee heeft en enigszins onvast op zijn benen staat als hij op het dak aankomt, waar de kraan staat opgesteld, wil hij maar al te graag aan de slag. Al moet hij zijn hoogtevrees ervoor overwinnen.

Margani is gewoonweg perfect gecast als de dikkige krullenkop Rulo. Ooit was hij de bassist van de populaire band ‘Séptimo Regiemento’ (7e regiment), maar nu is hij monteur en klusjesman, die zich in het diepe wil storten om bestuurder van een hijskraan te worden. (‘Mundo Grúa’ betekent letterlijk “Kraanwereld”). Als hij voor die nieuwe baan gekeurd moet worden, krijgt hij van de arts te horen dat hij veel te zwaar is en minstens 20 tot 25 kilo moet afvallen. Het is niet het begin van de ellende, zo wordt al vrij snel duidelijk. Rulo zat er al midden in en dit is gewoon een stukje wat er uit gelicht wordt. Thuis is het ook al niet ideaal: hij woont in een klein appartementje met zijn zoon Claudio, die niet veel uitvoert en vooral bezig is met zijn band. Claudio heeft ook krullen en vertoont al een neiging tot gezetheid. Zonder dat er woorden aan gewijd hoeven worden, is het duidelijk dat Claudio’s leven waarschijnlijk in dezelfde patronen als Rulo gaat verlopen.

Ondanks alles blijft Rulo optimistisch – en zijn vrienden met hem. Voor hen is het leven wellicht niet wat ze zich ervan hadden voorgesteld, maar het is hun leven – en ze moeten verder. Hoewel je er als kijker soms moedeloos van wordt, van de teleurstellingen, pech en tegenslagen, laat Rulo zich niet – of slechts kortstondig – uit het veld slaan. Zijn volharding is bewonderenswaardig, maar als je er over nadenkt, zijn de opties beperkt en heeft hij ook weinig andere keus. In elk geval blijft Rulo ondanks alles optimistisch en legt hij zich weliswaar neer bij zijn situatie, maar laat zijn lot er niet door bepalen. Hoewel dit enigszins tegenstrijdig lijkt, is dat het niet. Het is die combinatie van veerkrachtigheid en berusting die Luis Margani zeer overtuigend weet te verbeelden. Zijn Rulo is gewoon een sympathieke vent en al snel leef je met hem mee en hoop je het beste voor hem, zijn voorzichtige, ontluikende romance met kioskeigenaar Adriana en al zijn vrienden. Niet voor niets wonnen zowel Margani als Trapero tal van prijzen op Argentijnse en internationale filmfestivals (waaronder het IFFR).

Zelfs met de positieve instelling van Rulo is de film bepaald niet opbeurend. Dat is maar goed ook, overigens, want juist uit het voortduren van Rulo’s weinig benijdenswaardige situatie haalt de film zijn echte meerwaarde. Als een Amerikaanse scenarist hiermee aan de haal zou gaan, zou Rulo plotseling de loterij winnen of een andere uitweg vinden uit zijn eenvoudige bestaan. Gelukkig houden de Argentijnse makers het realistisch. Er is geen “deus ex machina”, geen miraculeuze ontspanning of een oplossing. Net zo in als in het echte leven. Daarmee is ‘Mundo Grúa’ nu juist zo’n sterke en overtuigende film.

Hans Geurts