Muscle Shoals (2013)

Regie: Greg ‘Freddy’ Camalier | 111 minuten | documentaire, geschiedenis, biografie, muziek | Met: Stephen Badger, Aretha Franklin, Jerry Carrigan, Alicia Keys, Jerry Phillips, Barry Beckett, Jerry Wexler, Bono, Jesse Boyce, Bryan Owings, Jimmy Cliff, Candi Staton, John Gifford III, Clarence Carter, John Paul White, Keith Richards, Mick Jagger, Percy Sledge, Etta James, Gregg Allman, Wilson Pickett, Raji Mandelkorn, Billy Powell, Steve Winwood

Muscle Shoals – een piepklein plaatsje tussen Memphis en Atlanta, is één van de historische hotspots van de Amerikaanse muziek. De naam op zich doet al magisch aan, maar wat weten we er eigenlijk van? Weinig meer dan dat de Rolling Stones er begin jaren zeventig nummers als ‘Wild Horses’ en ‘Brown Sugar’ opnamen, vanwege de genius loci – de ‘geest van de plek’. ‘Muscle Shoals’ de documentaire vertelt het opmerkelijke verhaal van Rick Hall, een boerenzoon die begin jaren zestig de ambitie had vanuit het landelijke Alabama rock’n’roll-geschiedenis te schrijven. Een jongensboek: Hall richtte de FAME-muziekstudio op, bracht daar de beste sessiemuzikanten uit de streek samen en ontdekte Percy Sledge, een zwarte verpleger die vanuit Muscle Shoals met ‘When a Man Loves a Woman’ de wereld veroverde. Al snel na Percy Sledge volgden Wilson Pickett (‘Land of the 1.000 Dances’) en Aretha Franklin (‘Respect’) en werd The Muscle Shoals Sound een handelsmerk – geadopteerd door Jerry Wexler, baas van Atlantic Records. De status van Muscle Shoals – verder niet veel meer dan een verzameling roestige gebouwen, was gevestigd. Het geheim: blank studiopersoneel en zwart zangtalent vonden elkaar in de muziek, doortrokken van de Southern Gothic van de nabijgelegen Tennessee-rivier – door de Indianen ook wel ‘Singing River’ genoemd.

En dat terwijl blank en zwart in Alabama nog zelden samen gezien werden. Dit muzieksprookje heeft echter ook trekken van een tragedie, want al snel raken Hall en Wexler gebrouilleerd, richt Wexler met de sessiemuzikanten van FAME een nieuwe studio op en verplaatst het succes zich derwaarts. Klassiekers als ‘Kodachrome’ van Paul Simon zijn opgenomen in Muscle Shoals en de Southern Rock is er geboren (onder andere Allman Brothers), maar in een andere studio dan die van Hall. Deze documentaire is een emotioneel eerherstel voor de man die alles samenbracht. Maar ook een huldebetoon aan de rebellerende ritmesectie – ook wel The Swampers genoemd, zoals vereeuwigd in een couplet van Lynyrd Skynyrds ‘Sweet Home Alabama’. Alle hoofdrolspelers komen aan het woord, plus eminenties als Bono en Alicia Keys; er is genoeg te vertellen. Zo blijkt de neergang van Hall ingezet door een futiele ruzie over vrouwen en verklapt Keith Richards dat hij ‘Exile on Main St.’ in Muscle Shoals wilde opnemen, ware het niet dat de gitarist de VS niet in mocht vanwege een drugszaak. Vrouwen en drugs dus, maar de muziek is – eenmaal geboren op een bezielde plaats, vrij van ruimte en tijd, bewijst deze op Netflix en dvd beschikbare documentaire.

Jan-Kees Verschuure