My Winnipeg (2007)
Regie: Guy Maddin | 80 minuten | documentaire, komedie, drama, geschiedenis | Acteurs: Ann Savage, Louis Negin, Amy Stewart, Darcy Fehr, Brendan Cade, Wesley Cade, Lou Profeta, Fred Dunsmore, Kate Yacula, Jacelyn Lobay, Eric Nipp, Jennifer Palichuk, Deborah Carlson
Dat is nog lastig in een genre in te delen, zo’n film als deze. Is het nu een speelfilm of een documentaire? De regisseur vertelt en de beelden zijn soms echt uit het verleden, soms geënsceneerd en soms uit het heden, maar gaan dan weer over het verleden, met behulp van acteurs welteverstaan. Daarin zit hem dus het speelfilm element. En is alles wel echt gebeurd, of is het lekker aangedikt, geromantiseerd, klaar gemaakt voor het grote doek? Het levensverhaal van Guy Maddin lijkt in iedere geval interessant genoeg voor een paar boeiende sequenties, aan elkaar geregen door een rode draad van een man die in de trein zit en half slapend droomt over de stad waar hij doorheen (Winnipeg) rijdt en Maddin toont zich een prettige verteller.
We komen er achter dat er in die stad vreemde dingen zijn gebeurd, zoals die keer dat die paarden bevroren in de rivier, of die Mister Winnipeg Contests, telkens met maar een jurylid: de burgemeester, die zo kennelijk zijn heimelijke erotische fantasieën kon uitleven; de meeste van deze mannen kregen nadien leuke baantjes op het stadhuis. En dan al die gekke gebouwen zoals die meisjeskostschool en dat zwembad met drie verdiepingen, waarbij families op de begane grond mochten, de meisjes in de kelder en de jongens nog een verdieping lager! Veel van die oude gebouwen worden nu, samen met de herinneringen waar ze voor staan met de grond gelijk gemaakt. Tja, wat blijft er dan überhaupt nog over van de mysterieuze stad van weleer, waar vrijmetselaars het, al dan niet openlijk, voor het zeggen hadden en waar nu steeds meer de moderne, westerse nuchterheid de scepter zwaait. Gelukkig hebben ze de natuur nog, die met zijn ijzig koude en lange winters nog altijd het laatste woord heeft.
En Maddin kan maar geen afscheid nemen van deze stad, of vooral van zijn eigen verleden, waarin zijn dominante, paranormaal begaafde en behoorlijk eigenzinnige moeder de hoofdrol speelde. Voor haar rol in deze film heeft hij de actrice Ann Savage weten te strikken, de vrouw die schitterde in de film noir thriller ‘Detour’ uit 1945. Ze is, toen 86 jaar oud, inmiddels overleden. Ze speelt scènes uit het verleden na, samen met acteurs die respectievelijk zijn zus en zijn overleden broer moeten voorstellen en volgens de maker zelf “eng veel op ze lijken”. Dit alles bij wijze van therapie.
Okay, de regisseur zelf is duidelijk ook niet alledaags in zijn doen en laten en in zijn denkwijzen. Maar dat is juist interessant. Het is mooi om te merken hoe vrij van geest deze man is. Alle moeilijke zaken uit zijn jeugd en die krankzinnige voorvallen uit zijn romantisch verbeelde anekdotes worden vol humor en relativering ten tonele gebracht en ook nog eens prachtig verbeeld, met veel fantasie en creativiteit, een feest voor het oog. Het zwart-witte geheel heeft de sfeer van een film noir uit de jaren 30 en 40, wat door Maddin bewust is gedaan en wordt gezien een van zijn handelsmerken. Hij laat zijn films er authentiek ‘oud’ uitzien door ze bewust te ‘verminken’ en dat werkt goed, ze zien er inderdaad oud en sfeervol uit. Dat visuele aspect alleen al maakt ‘My Winnipeg’ zeer de moeite waard.
Halverwege zakt het allemaal een beetje in, omdat de formule zichzelf wat herhaalt, maar de verhalen blijken uiteindelijk toch weer dermate boeiend en soms ronduit bizar, dat de aandacht weer moeiteloos aanschuift. De film werd door Maddin in opdracht gemaakt van Documentairy Channel in Canada en ze hebben waar voor hun geld gekregen. Dit zeer persoonlijk gekleurde beeld van Canada en Winnipeg in het bijzonder is een romantische ode aan de locale cultuur en denkwijzen die in Amerika niet zouden kunnen bestaan. Het is ook daarom dat je al snel door hebt dat dit niet Amerikaans kan zijn, hoewel het stemmetje van de voice-over soms even aan Michael Moore doet denken, maar dat is geen schande, integendeel. Moore zou waarschijnlijk ook liever Canadees zijn.
Wellicht is ‘My Winnipeg’ niet geschikt voor iedereen, want wel wat artyfarty, maar toch toegankelijker dan je zou verwachten van een avant-gardistisch filmmaker als Guy Maddin.
Arjen Dijkstra
Waardering: 4
Bioscooprelease: 8 oktober 2009