Nana (2011)
Regie: Valérie Massadian | 68 minuten | drama | Acteurs: Kelyna Lecomte, Marie Delmas, Alain Sabras
Kleine kinderen zijn geen broze wezentjes – ze kunnen keihard zijn. Waar in het moderne stadsleven betutteling steeds meer de overhand lijkt te krijgen (kinderen moeten bovenal tegen alle mogelijke gevaren beschermd worden), toont regisseuse Valérie Massadian in haar debuutfilm ‘Nana’ als contrast een paar dagen uit het leven van een vierjarig plattelandsmeisje. De openingsscène laat er geen gras over groeien. Nana’s opa slacht voor de camera een varken, terwijl de kleuter staat toe te kijken en zich na afloop hardop afvraagt of opa nou verf of bloed aan zijn schoenen heeft.
Het is een confronterende scène. Niet alleen omdat de slachting in werkelijkheid plaatsgevonden heeft (het vlees van het varken is gebruikt om de crew te voeren), maar vooral omdat de kleine Nana de dood volstrekt normaal blijkt te vinden. De biggetjes waar ze vervolgens met opa mee speelt worden bestempeld als toekomstige stukjes braadvlees. Daar ga je dan met je opvattingen over tere kinderzieltjes. Nana deinst nergens voor terug en neemt de wereld om haar heen zoals die komt.
Dit wordt vooral duidelijk als haar emotioneel labiele moeder, met wie ze in een huis aan de rand van het bos woont, op een dag niet meer thuis komt. Zonder vragen te stellen bij het wegblijven van moeder, volgt Nana gewoon haar dagelijkse routine en neemt de klussen van mama en passant over. Zoals het rapen van hout voor de kachel, het klaarmaken van ontbijt en het zichzelf voorlezen. Continu voorziet ze zichzelf daarbij van commentaar, waarbij ze af en toe krachttermen gebruikt afkomstig van volwassenen, die extra vragen oproepen over haar afwezige moeder.
‘Nana’ is een zorgvuldig vormgegeven mijmering over de weerbaarheid van kinderen en het leven buiten de stad. Massadian maakt vooral gebruik van lange shots met een vast cameraperspectief. Zo doet de film bijna aan als een plaatjesboek. Slechts zelden wordt Nana in close-up in beeld gebracht. De meeste shots zijn van een ruime afstand genomen, om het effect te versterken van het kleine meisje in de grote wereld. Waarbij het hoofddoel observeren is, niet informeren. Een prachtige scène is bijvoorbeeld als moeder en dochter samen zitten te eten en het Nana maar niet lukt om haar vlees te snijden. De vraag waarom moeder niet helpt, wordt niet beantwoord, maar Nana’s worsteling levert een zinderende spanning op.
De film is op een bijzondere manier opgezet. Nana wordt vertolkt door Kelyna Lecomte, die bijna volledig vrij is gelaten in haar (letterlijke) spel. Het eindproduct is niet het gevolg van een op de voet gevolgd script, maar veeleer een interpretatie van losjes verkregen scènes. Het geeft de film een extra rauwheid die lang niet iedereen zal kunnen bekoren. Maar Massadian heeft op deze manier met ‘Nana’ wel een fascinerend debuut afgeleverd, dat niet alleen een bijzondere kijk geeft op de belevingswereld van een vierjarig meisje, maar ook vragen oproept over het filmmaken an sich.
Wouter de Boer
‘Nana’ verschijnt dinsdag 2 april 2013 op DVD.