Nazi’s: The Occult Conspiracy (1998)

Regie: Tracy Atkinson, Joan Baran | 104 minuten | documentaire | Met: Malcolm McDowell, Nick Campion, Angus Douglas-Hamilton, Wolfgang Rüdiger Hess, Wilhelm Hoettl, Henry Metelmann, Peter Padfield, Nigel Pennick, Gottfried Wagner

Discovery, ze zenden zoveel interessante documentaires uit, maar de grote frustratie voor de discovery-kijker moeten toch wel die reclames zijn, met zulke lange ’teasers’ dat je soms denkt dat een bepaald programma al is begonnen en als het ‘echte’ programma eenmaal begint ben je de draad alweer kwijt.

Vandaar dat het zeker geen stom idee was om een aantal Discovery documentaires op dvd uit te brengen. ‘Nazi’s: The Occult Conspiracy’ hoort natuurlijk bij een reeks documentaires over Hitler, maar deze documentaire richt zich met name op het gebruik van de nazi’s van oude mythen en symbolen. Dit is een zeer interessant aspect, niet alleen omdat het laat zien hoe ‘bijgelovig’ vele hoge officiers waren, maar ook omdat het aangeeft hoe stevig de nazi-ideologie gegrondvest was in een zorgvuldig bijeengeraapte ‘religie’. Hitler wordt geciteerd – in het Engels vertaald dan wel: ‘Force without spiritual foundation is doomed to failure’. Daarmee zei hij nogal wat. Het is duidelijk dat mensen hun leven niet zomaar op willen geven, als ze dan moeten sterven dan komt een ‘hoger doel’ om voor te sterven goed uit. Religies bieden zo’n hoger doel door in een hiernamaals te voorzien. De nazi-religie was gericht op een toekomstig paradijs op aarde. Volgens de documentaire baseerden zij zich immers op de mythe van Atlantis: ooit was er een ras van opperwezens, toen zij in zedeloosheid vervielen (door te paren met menselijke wezens) werden zij weggevaagd in een zondvloed, maar een aantal priesters ontsnapten per boot naar de bergen van Tibet. Inderdaad, daarom zaten de nazi’s schedels op te meten in de Tibetaanse bergen: ze zochten naar afstammelingen van deze ‘Arische Godmensen’.

‘Nazi’s: The Occult Conspiracy’ komt met tal van andere interessante weetjes. Naast de herkomst van symbolen als de swastika (een Chinees symbool voor geluk, maar het stond ook voor de hamer van Thor) en de vreemvormige ‘S’ uit ‘SS’ (een runenteken voor ‘overwinning’, de runensteen stond in het algemeen voor opoffering) wordt ook de Graal erbij gehaald: de nazi’s hadden een ‘Religie van het Bloed’ wordt gezegd, ze kenden een magische kracht toe aan het bloed van overleden Ariërs. Het is opmerkelijk te horen dat Hitler’s partij flink gesponsord werd door de zogenaamde ‘Thule-gemeenschap’, een occulte gemeenschap die een Germaanse Messias voorspelde en als symbool een dolk had met een gebogen swastika erachter. Dit soort zaken gaan direct over wat de documentaire ’the occult conspiracy’ noemt, maar er wordt ook ingegaan op bijvoorbeeld het ‘Lebensborn-programma’ (doel: zoveel mogelijk Arische baby’s kweken) en op algemeen bekende feiten als de hoge werkeloosheid die Hitler’s machtsovername mogelijk maakte. Hierdoor ontbreekt een duidelijke lijn in de documentaire, wat voornamelijk wordt bereikt is dat je als kijker de nazi’s nog ‘enger’ gaat vinden, zo word je gemanipuleerd met spooky muziekjes (strijkers en pauken). Het archiefmateriaal is uitgebreid en er zitten bijzondere beelden bij (van rituele ceremonies en parades), maar de stroom van beelden is meer illustratie van het ingewikkelde verhaal dan dat de woorden de beelden illustreren. Je vraagt je daarom af of je hier niet beter een goed artikel over zou kunnen lezen. Vanwege de weggeknipte reclames zitten er ook de nodige herhalingen in de documentaire, met name de Graal wordt erg belangrijk gevonden (die spreekt immers ook tot de verbeelding), maar een goede achtergrond van de Graal-mythen ontbreekt. Ook de korte interviews met professoren en mensen-die-erbij-waren missen diepgang, zij lijken vooral bedoeld om te laten zien dat het ‘echt’ zo was.

Deze documentaire biedt vele interessante ‘feiten’ en laat zien hoe gevaarlijk geloof kan zijn als mededogen alleen geldt voor de ‘gelovigen’. Maar een uitgebreidere achtergrond van de oude mythen en ‘heidense’ religies waar de nazi’s zich op baseerden was welkom geweest.

Emy Koopman